ریز ازدیادی گیاه دارویی آب بشقابی L.) (Centella asiatica

Abstract

Centella asiatica (L.) از جمله گیاهان دارویی پرمصرف و محبوب در سراسر دنیا است که در خاورمیانه، اروپا و آمریکا دارای محبوبیت فراوانی است. این گیاه دارای خواص ضد باکتری و ضد قارچی بوده و در درمان آسم و برونشیت نیز به کار می‌رود. در سال‌های اخیر به دلیل بهره‌برداری نامحدود و بدون برنامه از این منبع گیاهی، و تلاش‌های ناکارآمد در احیای این گونه گیاهی دارویی ارزشمند، ذخیره گیاهی Centella asiatica (L.) در طبیعت به طور چشمگیری کاهش یافته و در معرض خطر نابودی قرار دارد. در همین راستا علاقه به تکنیک‌های کشت in vitro از جمله تکنیک ریزازدیادی از طریق کشت بافت جهت تکثیر این گیاه ارزشمند افزایش یافته است. در این پژوهش نیز ریزازدیادی این گیاه از طریق کشت بافت گیاهی برای نخستین بار در ایران توسط ریزنمونه‌های گره‌ای بررسی شد. جهت تکثیر، بخش‌های گره‌ای از نمونه‌های جمع‌آوری شده از عرصه در استان گیلان، پس از سترون‌سازی در محیط کشت MS حاوی -1 mgL1 BA و -1 mgL 1/0 IBA مستقر گردیدند. پس از یک ماه، ریزنمونه‌های رشد یافته به منظور دست‌یابی به بهترین تیمار شاخه‌زایی، تحت 9 تیمار هورمونی مختلف مورد آزمایش قرار گرفتند. با بررسی نتایج، محیط کشت MS حاوی -1 mgL5/0 BA و -1 mgL 5/0 2ip و -1 mgL 1/0 NAA به عنوان تیمار برتر شاخه‌زایی معرفی شد. جهت ریشه زایی و سازگاری در گلخانه، بررسی 11 تیمار هورمونی مختلف در محیط کشت MS نشان داد که تیمار حاوی -1 mgL5/0 IBA بهترین نتایج را در برداشته است.