بررسی کالزایی و باززایی در گونه جنگلی آزاد (Zelkova carpinifolia) در شرایط کشت درون شیشه‎ای

Abstract

درخت آزاد (Zelkova carpinifolia)، یکی از درختان جنگلی در معرض تهدید در ایران و جهان است که در حال حاضر به بیماری جهانی مرگ نارون توسط قارچ Ophiostoma novo-ulmi نیز مبتلا شده است. بطوریکه ذخیره‎گاه‎های جنگلی این گونه در اثر ابتلا به این بیماری با سرعت بالایی در حال از بین رفتن هستند. این تحقیق به منظور بررسی کالزایی و بازایی در گونه جنگلی Z. carpinifolia در شرایط کشت درون شیشه انجام گرفت. آزمایش‎های بررسی تاثیر محیط کشت و ترکیبات هورمونی، ژنوتیپ و اثرات متقابل آنها بر درصد کالوس‎زایی و جوانه‎زنی کالوس‎ها در قالب طرح کاملا تصادفی با دو نوع ریزنمونه برگ و ساقه انجام شدند. نتایج ریزازدیادی نشان داد که درصد کالوس‎زایی در برگ (2/82 درصد)> نسبت به ریزنمونه ساقه (9/72 درصد) بیشتر بود. محیط کشت MS حاوی 2 میلی‎گرم در لیتر BAPو 1 میلی‎گرم در لیتر NAA بالاترین میزان-کالوس‎زایی (3/94 درصد) را داشت و به عنوان بهترین محیط کشت در نظر گرفته شد. بیشترین درصد القای تشکیل جوانه از کالوس (97/7 درصد) بر روی محیط کشت MS به همراه 05/0 میلی‎گرم در لیتر GA3 مشاهده شد. محیط کشت MS غنی شده با IBA (2 میلی‎گرم بر لیتر) و NAA (2 میلی‎گرم بر لیتر) با 70 درصد ریشه‎دهی، بهترین محیط ریشه‎زایی بود.