علل پراکنش گونه گازرخ (Moringa peregrina) در جنوب ایران

Abstract

گازرخ به فرم درخت یا درختچه، از عناصر گیاهی حوزه نوبوسندین بوده که رویشگاه آن از بحرالمیت شروع شده و تا دهانه خلیج فارس و ایران گسترش دارد. رویشگاه‌های آن در ایران به‌صورت درخت‌زارهای تنک تا خیلی تنک محدود به نواحی کوهستانی جنوب‌شرق در محدوده اقلیمی ناحیه صحارا- سندی و حوزه نوبوسندین می‌باشد. برای بررسی عوامل تاثیرگذار بر حضور گازرخ در ایران، با بهره‌گیری از تصاویر ماهواره ای و پیمایش زمینی، محدوده پراکنش را مشخص نموده و عوامل رویشگاهی مانند: فیزیوگرافی، سنگ مادر، خاک، فلور و فون مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان دادند رویشگاه‌های گازرخ محدود به سازندهای دوران ترشیاری بوده که ماسه‌سنگ، شیل و شیست بیشترین سنگ‌های آنها را تشکیل می‌دهند. خاک رویشگاه‌ها غالبا" سبک و قلیایی و دارای بافت شنی- لومی تا لومی، اسیدیته 35/8-58/7، هدایت الکتریکی8/2-43/0دسی‌زیمنس‌برمتر و بدون محدودیت شوری می‌باشد. بررسی شرایط رویشگاهی گازرخ در دیگر کشورها و رویش آن بر روی سنگ‌بسترهای یکسان، این تفکر را به‌وجود آورده که این گونه همانند گونه‌های کنار، آکاسیا و استبرق از گونه‌های فسیل و متعلق به دوره ترشیاری ‌‌باشد. به عبارت دیگر تاریخچه تحولات زمین، سنگ مادر، درجه حرارت، فیزیوگرافی و خاک از عواملی هستند که در پراکنش گازرخ در ایران، تاثیرگذار می-باشند