دوفصلنامه علمی - پژوهشی بلاغت کاربردی و نقد بلاغی
مرور بر اساس
مجموعه‌های این پایگاه
ارسال های اخیر
-
تحلیل انتقادی غرابت استعمال در عیوب فصاحت
(دانشگاه پیام نور, 2025-03-21)چکیدهغرابت در لغت به معنی آشکار نبودن و نامأنوس بودن آن در استعمال است که اکثر علمای بلاغت آن را از عیوب فصاحت دانسته‌اند. قدیمی‌ترین کتابی که در بلاغت اسلامی از غرابت، سخن به میان آورده و عدم استعمال آن را یکی از شروط ...
-
طرح و تحلیل چند مضمون کم یابِ بلاغی در متون تفسیری و عرفانی فارسی
(دانشگاه پیام نور, 2025-03-21)بلاغت از ارکان مهم و غیرقابل انکار ادبیات است و متن ادبی بدون در نظر گرفتن ویژگی‌های بلاغی، تاثیر و انگیزش چندانی در خواننده ایجاد نمی‌کند. نویسندگان متون برجسته ی تفسیری و عرفانی عموما با علوم ادبی و بویژه دانش بلاغت ...
-
واج‌آرایی؛ هنرسازه‌ای کارا یا وَهم‌انگیز؟ پژوهشی در باب مزیّت‌مندیِ دیداری و شنیداری صنعت واج‌آرایی (با بررسی شواهدی از عربی و فارسی)
(دانشگاه پیام نور, 2023-03-21)قرنهاست که پژوهندگان عرصه بلاغت و تصویر از صنعت واج‌آرایی به عنوان هنرسازه‌ای آهنگین و پویا جهت برجسته‌سازی تصاویر بدیعِ نهفته در متون ادبی یاد می‌کنند. اساسا مساله آن است که این صنعت به خودی خود نمی‌تواند عنصری قوام‌بخش ...
-
کاربرد بلاغی جملات استفهامی در هجویات عصر مشروطه
(دانشگاه پیام نور, 2024-02-20)با پیشرفت‌های زبان‌شناسی و نقد ادبی زبان، امروزه آگاهانه‌تر می‌توان به تحلیل و بررسی آثار، بویژه آثار ماندگار ادبی پرداخت تا بدین وسیله به راز جاودانگی این آفریده‌های غنی پی برد. ﻧﻘﺪ ﺑﻼﻏﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻘﺪﻫﺎی ﺗﭙﻨﺪه و ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ اﺳﺖ ...
-
بررسی مؤلّفه‌های روایت در شش شعر نصرت رحمانی بر اساس دیدگاه «ژرار ژنت»
(دانشگاه پیام نور, 2023-03-21)چکیدهروایت‌شناسی ریشه در ساختارگرایی دارد و کارکرد اصلی آن بررسی عناصر ساختاری است. «ژرار ژنت» برای بررسی متون روایی طرحی پیشنهاد می‌کند و گام بلندی در راه اعتلای این علم برداشته‌است. او در نظریات خود به بررسی سه عامل زمان ...
-
واکاوی کاربردی شدن ادبیات عامّه در جامعه
(دانشگاه پیام نور, 2024-02-20)یکی از مهمترین عناصر هویت هر جامعهای، فرهنگ و ادبیّات عامّه است. توسعة فناوری و ایجاد دهکدۀ جهانی، در کنار منافع فراوان، باعث آسیبهایی نیز شده است. از جمله آنها کم رنگ شدن ادبیّات عامّه و فرهنگ بومی مناطق و احتمال از ...
-
کارکردهای هنری و تصویرگری های بلاغی با واژۀ گنج در شعر خاقانی شروانی
(دانشگاه پیام نور, 2024-02-20)در دیوان خاقانی، شاعر تصویرگر قرن ششم، بخش زیادی از تصاویر صرفاً با بهره گیری از یک واژۀ خاص ساخته شده اند؛ به این معنی که خاقانی می تواند به یک واژۀ ساده، کارکردی هنری بدهد. واژۀ گنج که جایگاه ویژهای در علوم غریبه و ...
-
کارکرد بلاغی جواهرات در اشعار خاقانی شروانی
(دانشگاه پیام نور, 2024-02-20)اشعار خاقانی به سبب اشتمال بر اصطلاحات علوم مختلف، تلمیحات، استعارات و کنایات متعدد، غریب و گاه چند لایه، دشوار و دیریاب است و در اغلب موارد نیاز است که خواننده برای دریافت معنا و ظرایف بلاغی شعر، بر موارد ...
-
نقد و تحلیل تصویر در شعر حجم
(دانشگاه پیام نور, 2024-02-20)یدالله رؤیایی در آثار نظری خود با دیدی انتقادی به تصویر در شعر سنتی می‌نگرد. از نظر او تصویر در شعر کلاسیک ایستا و راکد است و در مقابل تصویر حجم پویا و سیال. این مقاله ضمن نقد دیدگاه‌های گاه ناهمگون او در تصویر، مثال‌هایی ...
-
تحلیل تطبیقی ساختار تشبیهات «مخزن‌الاسرار» نظامی و «مظهرالاسرار» عبدی‌بیگ شیرازی
(دانشگاه پیام نور, 2024-02-20)در این مقاله، تشبیهات مخزن‌الاسرار و مظهرالاسرار از نظر موضوعی، ارکان، ساختمان و شکل، بررسی و دسته‌بندی گردیده و پس از مقایسة تطبیقی تشبیهات دو شاعر، تحلیلی آماری از آنها ارائه شده است. یکی از اهداف این نگرش تحلیلی _ تطبیقی، ...
-
بررسی مؤلّفه‌های روایت در شش شعر نصرت رحمانی بر اساس دیدگاه «ژرار ژنت»
(دانشگاه پیام نور, 2023-03-21)چکیدهروایت‌شناسی ریشه در ساختارگرایی دارد و کارکرد اصلی آن بررسی عناصر ساختاری است. «ژرار ژنت» برای بررسی متون رواییطرحی پیشنهاد می‌کند و گام بلندی در راه اعتلای این علم برداشته‌است. او در نظریات خود به بررسی سه عامل زمان ...
-
تجلی استعاره های هستی شناختی در داستان های صلح کودکان و نوجوانان
(دانشگاه پیام نور, 2023-03-21)کاربرد علم بلاغت را نمی توان به ادبیات بزرگسالان محدود کرد. استعاره یکی از مفاهیم و کاربردهای بلاغی است که در قصه ها و داستان های کودک و نوجوان نقش اساسی دارد .بسیاری از داستان های کودکان با موضوعات صلح و دوستی برای آن ها ...
-
کاربرد بلاغی جملات استفهامی در هجویات عصر مشروطه
(دانشگاه پیام نور, 2023-03-21)با پیشرفت‌های زبان‌شناسی و نقد ادبی زبان، امروزه آگاهانه‌تر می‌توان به تحلیل و بررسی آثار، بویژه آثار ماندگار ادبی پرداخت تا بدین وسیله به راز جاودانگی این آفریده‌های غنی پی برد. ﻧﻘﺪ ﺑﻼﻏﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻘﺪﻫﺎی ﺗﭙﻨﺪه و ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ اﺳﺖ ...
-
تحلیل گفتمان انتقادی اوصاف قیامت در قرآن با رویکرد معانی ثانوی بر اساس مدل فرکلاف
(دانشگاه پیام نور, 2023-03-21)در قرآن حدود هزار و دویست آیه در حوزه معاد وجود دارد. تعدادی از این آیات سعی در متقاعد کردن مردم در پذیرفتن معاد دارند و چگونگی وقوع معاد را توصیف می‌کنند. برخی دیگر از این آیات، قیامت را گاهی به شکل صریح و گاهی با عناوین ...
-
کارکرد شگرد تقدیم و تأخیر در تدوین منتخبی از فیلم های سینمای ایران
(دانشگاه پیام نور, 2023-03-21)هدف اصلی این پژوهش شناخت شیوه‌های مختلف کاربرد شگرد «تقدیم و تأخیر» و تحلیل کارکردهای متنوّع آن در سینمای ایران است. بنابراین با روی‌کردی نئوفرمالیستی و با استفاده از مباحث بلاغت، تقدیم و تأخیر در تدوین فیلم را نوعی از ...
-
چند نمونه از نویافته های هنر بلاغت در متون کهن تفسیری فارسی
(دانشگاه پیام نور, 2023-03-21)بلاغت یکی از علوم ادبی است که در آن موضوع تطبیق کلام بر مقتضای حال و مقام بررسی می‌شود. از آنجایی که تلاش و توجّه به لطایف ادبی و بلاغی قرآن، مستلزم آشنایی نسبی با تفسیر و تمثّل به آیات بوده است، مفسرینی در این امر پیشقدم ...
-
بررسی و تحلیل انواع پرکاربرد آیرونی در منطق‌الطیر عطار
(دانشگاه پیام نور, 2023-02-20)آیرونی از صناعات پیچیدة ادبی است. و آن شگردی است که نویسنده، معنایی متضاد با ظاهر سخن خود به کلام می‌بخشد به‌طوری‌که اغلب با غافلگیری و ریشخند همراه است. در مقاله حاضر که به روش توصیفی، تحلیلی-آماری است ابتدا به تعریف ...
-
گونه های تعلیل هنری در شعر کودک
(دانشگاه پیام نور, 2023-02-20)تعلیل هنری یا «حسنِ تعلیل» در «شعر کودک» کاربردی خاص و متفاوت از شعر بزرگسالان دارد. هدف این پژوهش، کشف و تفکیکِ الگوهایی است که ده شاعر صاحبِ سبکِ کودک در بهره‌مندی از حسنِ تعلیل در نظر داشته‌اند. در این پژوهش، جایگاه ...
-
جایگاه معنایی باب استفعال در انتقال معانی بلاغی نهج‌البلاغه
(دانشگاه پیام نور, 2023-02-20)جایگاه معنایی باب استفعال در انتقال معانی بلاغی نهج‌البلاغهچکیدهکلام بلیغ متناسب با اقتضائات حالی و مکانی صورت می‌پذیرد و به تناسب تفاوت مقتضیات، از اسلوب‌های متعددی در آن استفاده خواهد شد. این عنصر در نهج‌البلاغه موجب ...
-
نگرش تصویری جامی در تلمیحات
(دانشگاه پیام نور, 2023-02-20)تصویر، رابطۀ بین جهان بیرونی و جهان درونی شاعر و هنرمند است. تصویر در شعر، معادله‌ی بین دو پدیده مثلاً میان مشبّه و مشبّهٌ‌به است که هدف از آن اثبات زیبایی یا تناسب است. تلمیح، یکی از شگردهای بلاغی است که برای تأثیر کلام ...
