نقش عوامل فرهنگی بر تحول لباس زنان از سلطنت ناصرالدین شاه تا پایان دوره قاجار

Abstract

مقاله حاضر پژوهشی کیفی و مطالعه‌ای‌ موردی است که باهدف آشنایی با عوامل تاثیرگذار بر تغییر رمزگان فرهنگی در دوره قاجار و شناسایی تحولات در زمینه لباس زنان این عصر به‌مثابه یکی از مظاهر فرهنگی ایران عهد قاجار انجام گرفته‌است و با استفاده از نظریه تغییر فرهنگی روبرت وسنو، در پی پاسخ به این پرسش‌ است که در دوره قاجار از عهد ناصرالدین شاه به بعد چه تحولاتی در لباس زنان قاجار ایجاد شد؟ و چه عواملی این تغییرات را تعیین نمودند؟<br /> نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد، دو رویداد تاریخی؛ حکومت ناصرالدین شاه و انقلاب مشروطه به مثابه نقاط عطفی درتاریخ قاجار، رمزگان فرهنگی، از جمله لباس زنان قاجار را دستخوش تغییرات اساسی ساختند. بنابراین می‌توان گفت، حرکت بسوی نوگرایی، ملی‌گرایی با دو گرایش باستان‌گرایی و غرب‌گرایی را به چالشی مهم برای جامعه آن‌وقت بدل ساخت که در نهایت به هژمونی ملی‌گرایی غربگرا و رواج کامل لباس اروپاییان در میان زنان قاجار در دوران احمد شاه انجامید. نخست ناصرالدین شاه که خود از حامیان اصلی مدرنیته بود و پس از آن انقلاب مشروطه به زنان مجالی داد که با مقایسه خود با زنان غربی نیازهایشان را مطرح کنند و پوشش و حجاب زنان نیز از این قاعده مستثنی نبود.