تأثیر عکاسی معماری بر نقاشی روی کاشی‌های نقش برجسته تالار اصلی کاخ گلستان

Abstract

در دوره قاجار که یکی از مهم‌ترین و پرفرازونشیب‌ترین دوران حکومتی در ایران است، نقاشی روی کاشی دچار تحولات گسترده‌ای شده است. بخشی از این تحولات که با ورود عکاسی به ایران آغاز می‌گردد، زمینه‌ای برای تأثیرپذیری از این هنر نوظهور فراهم می‌نماید. کاخ گلستان به‌عنوان مرکز حکومتی شاهان قاجار، جلوه‌گر عالی‌ترین نوع هنرهای این دوره بوده است. هنرمندان سعی می‌کردند زیباترین هنرها را در این مکان به منصۀ ظهور برسانند و نمونه عالی این هنرها، هنر کاشی‌کاری و به‌خصوص نقاشی روی کاشی‌های برجسته است که در تالار اصلی این کاخ قابل‌مشاهده است. هدف این مقاله یافتن تأثیر هنر عکاسی، بر نقاشی روی کاشی‌های نقش برجسته تالار اصلی کاخ گلستان است. در این پژوهش نمونه‌هایی از تصاویر عکاسی شده در دوره قاجار و کاربرد این تصاویر به‌عنوان الگوی طراحی برای هنرمند کاشی‌کار به‌صورت مقایسه‌ای موردبررسی قرار می‌گیرد. با بررسی تأثیر عکاسی بر کاشی‌های سرسرای تالار اصلی کاخ گلستان چنین برداشت می‌شود که بیشترین تأثیرپذیری از عکس‌هایی با موضوع بناهای تاریخی، مناظر طبیعی و شخصیت‌های قاجاری است. همچنین تأثیر عکاسی به‌عنوان ابزار تبلیغی جدیدی در اختیار دربار قرارگرفته، باعث نفوذ بیشتر شاهان در بین طبقات جامعه گردیده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و شیوه گردآوری منابع به‌صورت میدانی و کتابخانه‌ای است.