تحلیل فقدان مرجع در عصر عکاسی و پسا عکاسی با رویکرد نشانه شناسی

Abstract

ظهور عکاسی دیجیتال در دهه 1990 و توان گسترده آن در خلاقیت تصویری، دست‌کاری، ترکیب و مونتاژ عکس‌ها، منجر به بروز گسست عمده‌ای میان عکاسی فتوشیمیایی و تکنولوژی تصویرسازی الکترونیکی شد و تحولاتی در بازنمایی و نشانه‌شناسی عکس پدید آورد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تحولات نشانه‌شناسی در عکاسی دیجیتال، به مطالعه ماهیت عکس دیجیتال و رابطه میان این نوع عکس و واقعیت می‌پردازد. با این فرضیه که عکس‌های دیجیتال سویۀ نمایه‌ای‌شان را ازدست‌داده‌اند. البته فقدان مرجع عکس، در دوره پیشادیجیتال نیز در مواردی نظیر تحریف، دست‌کاری و خود ارجاعی عکس قابل‌رؤیت است. پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی و با استفاده از اسناد کتابخانه‌ای و نمونه‌ها انجام‌شده است و پس از استخراج اطلاعات و تحلیل یافته‌ها، فرضیه موردسنجش قرارگرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد عکس‌های دیجیتال که به‌صورت جزئی یا کلی، حاضر آماده‌های کامپیوتری هستند، فاقد رابطه نمایه‌ای با موضوع خود بوده و مستقل از مرجع در جهان واقعی هستند و لذا نمی‌توانند دعوی صدق داشته باشند. این مسئله منجر به بروز بحران در رابطه میان واقعیت و تصویر شده است. بدین‌سان این عکس‌ها دیگر نشانه‌های نمایه‌ای نیستند. بلکه شمایل‌های خالص هستند که فقط به کیفیات بصری خور ارجاع دارند.