طوطی نامه موزه کلیولند بستر تکامل سبک مغولی نگارگری حمزه نامه

Abstract

حمزه نامه یکی از بزرگ‌ترین شاهکارهای نگارگری اسلامی و مهم‌ترین اثر دربار گورکانی هند است، لیکن به نظر می‌رسد که سبک نگارگری بکار رفته در آن تا رسیدن به این درجه از کمال در نسخه‌های دیگری همچون طوطی نامه موزه کلیولند مراحل تحول و پختگی خود را آزموده است. طوطی نامه اثر دیگری از کتابخانه سلطنتی گورکانی است که در خلق نگاره‌های آن از پنج سبک کاراپنکاشیکا، کاندایانا، هندوایرانی، راجپوت و مغولی استفاده‌شده است و بیشترین تصاویر دوره گذار به سبک مغولی را در خود محفوظ دارد. با بررسی نگاره‌های این دو اثر می‌توان به تشابه‌های بسیاری دست‌یافت، هرچند که نگاره‌های حمزه نامه ازنظر سبک‌شناختی طوطی نامه از نر سبک‌شناختی صورت تکامل‌یافته‌تری دارد، لیکن با بررسی ویژگی‌های سبک‌شناختی طوطی نامه می‌توان چنین نتیجه گرفت که جلوه فاخر سبک مغولی نگارگری هند تا پیش از ظهور در نسخه سترگ حمزه نامه در نگاره‌های طوطی نامه مراحل تکوین خود را طی نموده است. لذا هدف از این مقاله ریشه‌یابی سبک مغولی نگاره‌های حمزه نامه در نسخه طوطی نامه است که با توصیف و تحلیل ده نگاره از میان نگاره‌های هر یک از دو نسخه صورت می‌گیرد و نتیجه حاصل از مقایسه این دو نسخه نشان می‌دهد طوطی نامه موزه کلیولند را می‌توان بستری برای شکل‌گیری سبک منسجم مغولی حمزه نامه برشمرد.