دیدگاه جان مارتین فیشر درباره اختیار لازم در مسئولیت اخلاقی

Abstract

چکیده <em>اختیار به‌عنوان محوری</em><em>‌</em><em>ترین ویژگی انسان، در جهان غرب از سویی اساسی</em><em>‌</em><em>ترین شرط مسئولیت اخلاقی دانسته شده‌است و از‌سوی‌دیگر، با فرض جبری</em><em>‌</em><em>بودن جهان، در تعارض با جبرگرایی قرار می</em><em>‌</em><em>گیرد. گروهی از فیلسوفان اخلاق، با باور به وجود تعارض، حکم به ناسازگاری این دو داده‌اند و گروهی دیگر برای دفع یا رفع این تعارض، به <br /> شیوه</em><em>‌</em><em>های مختلفی سعی در سازگاری جبرگرایی و اختیار نموده و تقریرهای گوناگونی از سازگارگرایی را ارائه کرده</em><em>‌</em><em>اند. مهم</em><em>‌</em><em>ترین تقریر از سوی "جان مارتین فیشر" و تحت عنوان نیمه</em><em>‌</em><em>سازگارگرایی مطرح شده</em><em>‌</em><em>است. وی در آثار خود، اختیار لازم در مسئولیت اخلاقی را کنترل هدایت</em><em>‌</em><em>کننده می</em><em>‌</em><em>داند که امکان</em><em>‌</em><em>های بدیل را دربرنمی</em><em>‌</em><em>گیرد. مثال فرانکفورت و مثال‌هایی از آن نوع در ردّ امکان</em><em>‌</em><em>های بدیل، برای فیشر بسیار مفید بوده‌اند. در این مقاله پس از توضیح مختصر مثال فرانکفورت، دیدگاه نیمه</em><em>‌</em><em>سازگارگرایی فیشر تبیین می</em><em>‌</em><em>شود. در نهایت به‌نظر می‌رسد، به‌رغم همه امتیازاتی که تقریر فیشر بر سایر تقریرهای سازگارگرایی دارد دیدگاه او از جهاتی به جبرگرایی نزدیک</em><em>‌</em><em>تر است.</em>