معیار ذوق و اختلافات ذوقی در اندیشة هیوم

Abstract

از آنجایی که هیوم زیبایی را احساسی لذت‌بخش می‌داند که از برخی کیفیات عینیِ محتمل ایجاد می‌شود، برای رفع اختلافات ذوقی نمی‌تواند به کیفیت عینیِ مشخصی اشاره کند. از همین رو او حکم مشترک داوران راستین را به عنوان معیار ذوق مطرح می‌کند. خود هیوم می‌پذیرد که علی‌رغم کارایی این معیار، هنوز دو عاملِ مزاج شخص و آداب و رسوم افراد نوعی نسبی‌گرایی محدود را در داوری‌های ذوقی موجب می‌شود. بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که این معیار تنها در داوری‌های ساده و غیر مقایسه‌ای می‌تواند مفید واقع شود. اما در داوری‌های مقایسه‌ای، آنجایی که صحبت از برتری هنرمندی بر هنرمند دیگر است، این معیار نمی‌تواند چندان مؤثر و کارا باشد. اگر زیبایی احساس لذت‌بخش است، هر شخصی احساس خود را معتبر می‌داند و حاضر نیست احساس دیگری را جایگزین آن کند.