بازگشت جاودانۀ همان در تفکر فلسفی نیچه

Abstract

آموزة بازگشت جاودانۀ همان، یکی از بنیادی‌ترین اندیشه‌های فلسفی نیچه است و نیچه خود را آموزگار آن می‌داند. برطبق این آموزه، من باز خواهم گشت، با این خورشید، با این مهتاب، با این زمین و با همۀ رویدادهای آن، اما نه به یک زندگی نو یا زندگی بهتر یا زندگی همانند، بلکه من جاودانه به همین و همین زندگی باز خواهم گشت. پس از فروپاشی ارزش‌ها و ظهور هیچ‌انگاری در فرهنگ اروپایی، نیچه کوشید در پرتو این آموزه به جای فروغلتیدن در هیچ‌انگاری منفعل، به اندیشۀ هیچ‌انگارانۀ فعال دست یابد و چاره‌ای برای پوچی و معناباختگی زندگی بیابد. با اندیشة بازگشت جاودانة همان می‌توان معیاری برای سنجش نیرومندی و شیوه‌ای برای پرورش و تندرستی یافت و از روح کین‌خواهی به زمان رهید و به زندگی آن گونه که هست، گوارا و ناگوار آری همه‌جانبه گفت.