امکان بعد پنجم و نظریات مربوط به آن (بررسی و سنجش علمی-‌فلسفی)

Abstract

این مقاله با بررسی نظریات مختلف ابعاد در ریاضی و فیزیک، امکان وجود بعدی سوای ابعاد رایج را با استدلالهای فلسفی ثابت کرده و به ارائه راهحل عبور از محدودیت ذهنی برای درک ابعاد فراخ‌تر پرداخته است و به طور ویژه با دلایل و شواهد مختلف، بعد «انبساط» یا «ماکرومیک» (macromic) را به عنوان بعد پنجم جهان معرفی می‌کند. این بعد مربوط به میزان بزرگی یا کوچکی شیء است و بستگی به «مقیاس» (scale) آن دارد. در واقع، تفاوت اشیاء از لحاظ نگاه ماکروسکوپیک (macroscopic) و میکروسکوپیک (microscopic) که بشر از دیرباز با آن آشنا بوده است، مربوط به این بعد از ماده است. نتایج برخاسته از فرض ابعاد بیش از سه بعد می‌تواند در عرصه مسائل فلسفی و عرصههای مرتبط با آن در دیگر حوزهها تأثیرگذار باشد که به بیش از چهل مورد از آنها در انتهای مقاله فهرست‌وار اشاره شده است.