مطابقت با مطلق ثبوت به مثابة ملاک شناخت در اندیشة فلسفی علامة‌طباطبائی

Abstract

<em>ملاکِ درستِ شناخت صحیح، «مطابقت شناخت با واقع» است و در رابطة با «واقع» عنوان «نفس‌الأمر» مطرح می‌شود. یکی ابتکارات بنیادین فلسفی علامة‌طباطبائی که هم به حوزة هستی</em><em>‌</em><em>شناسی و هم به حوزة شناخت‌شناسی مرتبط است، نظریه</em><em>‌</em><em>ای بدیع در مورد نفس</em><em>‌</em><em>الأمر است. ایشان در تفسیری جامع و با نشان</em><em>‌</em><em>دادن تأثیر مبنای فلسفی اصالت وجود در مسألة نفس</em><em>‌</em><em>الامر از جهت هستی‌شناختی و با لحاظ مشکلات مطابقت شناخت با نفس</em><em>‌</em><em>الأمر از جهت شناخت‌شناسی، نفس</em><em>‌</em><em>الأمر را به ظرف مطلق ثبوت و تحقق یا ثبوت مطلق یا ثبوت عام تفسیر نموده است. بر اساس این تفسیر، ثبوت نفس‌الأمری عبارت است از ثبوت عامّی که هم شامل موجود حقیقی می</em><em>‌</em><em>شود و هم شامل اموری که با اعتبار و توسعۀ اضطراری و ریشه</em><em>‌</em><em>دار عقل موجودیت و ثبوت پیدا <br /> می</em><em>‌</em><em>کنند و به تعبیر دیگر،‌ ثبوت نفس</em><em>‌</em><em>الأمری، ثبوتی اعمّ از ثبوت حقیقی و ثبوت اضطراری است. این تفسیر، رویکردی نوین در ملاک درست شناخت صحیح، یعنی مطابقت شناخت با نفس‌الأمر ایجاد می</em><em>‌</em><em>کند؛ زیرا بر اساس این تفسیر، میزان در سنجش شناخت صحیح، مطابقت با ظرف مطلق ثبوت خواهد بود.</em>