بذر گواهی شده نخود؛ چالش ها و چشم اندازها

Abstract

حبوبات که دومین گروه مهم محصولات زراعی پس از غلات به شمار می روند، یکی از منابع مهم پروتئینی در بسیاری از کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته محسوب می شوند. یکی از ابعاد ایجادکننده مزیت مضاعف برای حبوبات دیم، هزینه تولید کم آن در مقایسه با بسیاری از محصولات دیگر است که این گروه محصولی را جزو محصولات حایز اهمیت در کشاورزی کم نهاده قرار داده است. در سال زراعی 94-1393، حدود 712 هزار هکتار معادل 6/26 درصد سطح برداشت محصولات زراعی کشور مربوط به حبوبات بوده است که از این مقدار، نخود زراعی با سطح برداشت 463 هزار هکتار، بیشترین سطح برداشت حبوبات را به خود اختصاص داده است. کشت سالانه 451 هزار هکتار نخود دیم به حدود 45000 تن بذر گواهی شده نیاز دارد که بر اساس استاندارد ملی گواهی بذر نخود باید ضمن برخورداری از قوه نامیه و خلوص فیزیکی و ژنتیکی استاندارد، میزان آلودگی آن به بیماری برق زدگی نخود در مزرعه و آزمایشگاه به ترتیب حداکثر 2 و 1 درصد باشد. این در حالی است که میزان بذر گواهی شده نخود در سال 1395 حدود 138/8 تن بوده است. به بیان دیگر کشور در سال 1395 در شرایطی قرار داشته که ضریب نفوذ بذر گواهی شده نخود در آن حدود 0/3 درصد بوده است. بنابراین در شرایط حاضر علیرغم تلاش های مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال جهت حفظ و ارتقای خلوص فیزیکی، قوه نامیه و خلوص ژنتیکی بذر گواهی شده نخود، کنترل و گواهی بذر این محصول هم از نظر کمی (پایین بودن ضریب نفوذ بذر گواهی شده) و هم از نظر کیفی (پالایش هسته اولیه) با چالش های جدی مواجه است.