تلاش برای به‌رسمیت شناخته‌شدن: تبیین فرهنگی کنش خودکشی در ایلام

Abstract

خودکشی یکی از مسائل اجتماعی مهمی است که شیوع روزافزون آن در استان ایلام، بحرانی را پدید آورده است. پژوهش حاضر، تنها با هدف مطالعه زمینۀ فرهنگیِ خودکشی در جامعه ایلام انجام شده است. برای رسیدن به این هدف از رهیافت جامعه‌شناسی فرهنگی الگزندر بهره گرفته‌ایم. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که در جامعۀ ایلام، خودکشی، نمادی برای اعتراض به وضع موجود است و به‌عنوان شر و امری شوم، رمزدهی شده است. درباره خودکشی نیز دو روایت اصلی وجود دارد: تقدیرگرایانه و رهایی‌بخش. با تحلیلِ بازنمایی، رمزدهی و روایت‌های خودکشی درمی‌یابیم که این کنش به‌منظور به‌رسمیت شناخته شدن انجام می‌شود. برای کاهش خودکشی، ایجاد تغییرات هوشمندانه در نظام ارزشی، هنجاری، و تفسیری موجود، ضروری است و انجام این کار مستلزم سیاست‌گذاری فرهنگی است تا در معنایی که خودکشی برای کنشگران دارد، تغییری اساسی ایجاد کند؛ نخست اینکه لازم است که پیوند فرهنگی میان نیاز‌ـ‌سائقِ به‌رسمیت شناخته شدن، با استفاده ابزاری از کنش خودکشی، گسیخته شود. دوم اینکه هر دو نسل را برای به‌رسمیت شناختن یکدیگر آماده کند. نسل والدین برای پذیرش نسل جوان آمادگی ندارد. نسل جدید نیز برای نسل گذشته، مشروعیتی قائل نیست؛ بنابراین، روابط بین دو نسل، به روابطِ قدرت و مقاومت تبدیل شده است. نسل جدید مقاومت می‌کند و نسل گذشته جز اِعمال مقتدرانۀ ارزش‌ها، هنجارها، و تفسیرهای خود، چاره دیگری ندارد؛ بنابراین، سیاست‌گذاری باید در ارزش‌ها، هنجارها، و تفسیرهای هردو نسل، جرح و تعدیل ایجاد کند.