مقایسه تجربی معیارهای دین‌داری از نظر روحانیان و دانشگاهیان

Abstract

در این مقاله معیارهای دین‌داری از نظر روحانیان و دانشگاهیان مورد بررسی قرار گرفته و مقایسه می‌شود. منظور از معیارهای دین‌داری، مبنایی است که بر اساس آن درباره دین‌داری خود یا دیگران داوری می‌شود.<br />با استفاده از نظر وبر در مورد رابطه شرایط اجتماعی با تفاسیر و تعابیر دینی و نیز نظریه‌های عرفی‌شدن و با توجه به ویژگی‌های اجتماعی دو گروه مورد مطالعه، از جمله ارتباط بیشتر دانشگاهیان با نهادهای علمی و ارزش‌های مدرن، این فرضیه مطرح شد که روحانیان و دانشگاهیان معیارهای متفاوتی برای داوری درباره دین‌داری دارند و دانشگاهیان تأکید بیشتری بر جنبه‌های عام اخلاقی و تأکید کمتری بر جنبه‌های مناسکی، جمعی و اخلاق شرعی یا فقهی دارند.<br />با استفاده از پرسشنامه‌ای که بر اساس یک مدل دین‌داری چندبعدی طراحی شد، نظر پاسخگویان دربارة میزان اهمیت معرِّف‌های مختلف ابعاد دین‌داری برای داوری درباره دین‌داری افراد پرسیده شد.<br />یافته‌های پژوهش نشان داد که دانشگاهیان و روحانیان در معیارهای دین‌داری مورد نظر خود، تأکید متفاوتی بر ابعاد مختلف دین‌داری دارند. در‌حالی‌که از نظر روحانیان، تمامی ابعاد دین‌داری دارای اهمیت زیاد و تقریباً یکسانی بودند، دانشگاهیان تأکید ویژه‌ای بر جنبه‌های عام اخلاقی داشتند.