دانشمند شیعی، احمد عارف الزین (1883-1960)،از پیشگامان نهضت در منطقۀ جبل عامل

Abstract

موضوع این مقاله شناخت شیخ احمد عارف الزین (1883-1960م)، شخصیت برجستۀ شیعی در جبل عامل (جنوب لبنان امروزی)، است. او در شرایط سخت لبنان در زمان حاکمیت عثمانی‌ها (و سپس، فرانسوی‌ها) نقش مهمی در تاریخ این کشور، به‌خصوص جبل عامل، و نهضت در این منطقه داشته است. مقاله با پرداختن به جوانی الزین و فعالیت‌های اجتماعی او (مانند افتتاح مدارس، تاسیس انجمن‌ها و تشکل‌ها، که در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی نقش فعال داشتند)آغاز می‌شود. با پرداختن به فعالیت‌های روزنامه‌نگاری او، از نوشتن در روزنامه‌ها و مجلات عربی تا انتشار روزنامۀ <em>جبل عامل</em> و مجلۀ <em>العرفان</em>، همچنین فعالیت‌های تاریخی‌اش، از جمله تالیف کتاب <em>تاریخ صیدا</em> و نوشتن ده‌ها مقالۀ تاریخی، که در آن‌ها به ملی‌گرایی دعوت می‌کند، ادامه می‌یابد و با بررسی فعالیت سیاسی الزین و نقش او در مبارزه با فساد، همکاری‌اش در کنفرانس‌های متعدد با موضوع وحدت سوریه و نپذیرفتن قیمومت، که موجب دستگیری‌اش شد، پایان می‌گیرد. مقاله به‌ویژه می‌پردازد به اندیشۀ الزین دربارۀ زبان عربی و تاکید او بر میزان اهمیت و کارکرد زبان در محافظت از ملت‌ عرب و هویتشان؛ همچنین نظریات او دربارۀ تعلیم و تربیت را روشن می‌کند، چراکه در نظر او تعلیم و تربیت تنها شیوۀ صحیح پیشرفت، برتری جستن، و آزادی هر ملت است. الزین تعلیم زنان را مقدم بر مردان می‌دانست. این مقاله همچنین به توضیح آراء دینی او بیان می‌پردازد. او دین را برای حفظ ساختار و جلوگیری از فساد ضروری می‌دانست، اما ایمان داشت که انسان‌ها، فارغ از دین و نژاد و سرزمینشان، با هم برادرند. در این مقاله به تالیفات الزین نیز پرداخته می‌شود. او دو کتاب تاریخی و یک رمان عاشقانۀ کوتاه نوشت؛ در انتشار چندین کتاب نیز همکاری داشت و دو کتاب مهم و فرهنگی کهن را تصحیح کرد، با این حال مهمترین کار او نشر مجلۀ <em>العرفان</em> بود. به‌واسطۀ همین مجله، او را در بسیاری از زمینه‌ها از پیشگامان نهضت در جبل عامل به شمار می‌آورند.