بررسی تأثیر پراکسیدهیدروژن بر زیست‌توده و شاخص‌های مورفوفیزیولوژیک میکروجلبک salina Dunaliellaپیش‌تیمارشده با چهار تنظیم‌کنندۀ رشد گیاهی اکسین، جیبرلین، سیتوکینین و سالیسیلیک‌اسید

Abstract

<strong>مقدمه:</strong> در شرایط نامساعد محیطی، رادیکال‌های آزاد اکسیژن (ROS) در سلول‌های زنده تولید می‌شوند. مولکول‌های اکسیدکننده نظیر H₂O₂ در بررسی پاسخ موجودات زنده به تنش اکسیداتیو کاربرد دارند. تیمار جلبک‌ها با فیتوهورمون‌ها سبب بهبود شاخص‌های فیزیولوژیک آنها می‌شود. در مطالعۀ حاضر، تأثیر H₂O₂بر جلبک سبز تک‌سلولی <em>Dunaliella salina</em> پیش‌تیمار‌شده با فیتوهورمون‌های IAA (اکسین)، GA₃ (جیبرلین)، Cyt (سیتوکینین) و SA (سالیسیلیک‌اسید) بررسی شد. ‏‏ <strong>مواد و روش‏‏ها:</strong> کشت‌های 23 روزۀ جلبک در سه تکرار در معرض تیمار فیتوهورمون‌ها (هریک در سه غلظت) قرار گرفتند و دو روز بعد (روز 25)، تیمار H₂O₂ (1/0 میلی‌مولار) انجام شد. دو نمونۀ شاهد به‌ترتیب بدون فیتوهورمون و بدون H₂O₂ در نظر گرفته شدند. ارزیابی شاخص‌های رشد و تعداد سلول‌ها، وزن تر و خشک، ابعاد سلولی (طول، عرض و حجم)، کلروفیل <em>a</em>،<em>b</em> و بتاکاروتن، کربوهیدرات محلول و پروتئین در روزهای 25 و 27 انجام شدند. <strong>نتایج: </strong>در اغلب حالت‌ها، فیتوهورمون‌ها به‌طور معنادار (<em>P</em><0.05) سبب بهبود شاخص‌ها نسبت به نمونۀ شاهد بدون فیتوهورمون شدند. تیمار با H₂O₂ دو روز پس‌از پیش‌تیمار با فیتوهورمون‌ها سبب بهبود همۀ شاخص‌ها در بیشتر غلظت‌ها به‌جز مقدار پروتئین و بتاکاروتن شد. برخلاف پروتئین، مقدار کربوهیدرات به تیمار H₂O₂ حساس نبود. بهترین نتایج را IAA در غلظت متوسط، GA₃ در غلظت زیاد، Cyt و SA در غلظت کم موجب شدند. <strong>بحث و نتیجه‏گیری:</strong> تأثیرگذاری مثبت H₂O₂ سبب بهبود و افزایش آثار مثبت فیتوهورمون‌ها بر سلول‌های جلبک و به‌ویژه در‌رابطه‌با افزایش زیست‌تودۀ جلبکی و تقسیم‌های سلولی شد. احتمالاً تأثیر مثبت تیمار H₂O₂ بر اغلب شاخص‌ها در نمونه‌های پیش‌تیمارشده با فیتوهورمون و بدون آن به‌علت غلظت کمتر از حد سمیت آن است؛ بنابراین، به نظر می‌رسد سلول‌های جلبکی بیشتر از ویژگی‌های مفید و علامت‌دهی این مولکول بهره‌مند می‌شوند.