تعامل میان پویایی‌های بازار جهانی نفت‌خام و شاخص سهام پتروشیمی ایران (با تاکید بر تحریم‌های نفتی)

Abstract

در این مطالعه با بهره‌گیری از یک مدل خود توضیح برداری ساختاری و داده‌های ماهانه سال‌های 2009 تا 2019 متغیرهای تولید جهانی نفت‌خام، تقاضای جهانی نفت‌خام و قیمت نفت‌خام برنت و حجم نقدینگی، نرخ دلار و تورم مصرف‌کننده ایران به بررسی اثرات تفکیک تکانه‌های ساختاری بازار جهانی نفت‌خام بر شاخص سهام پتروشیمی پرداخته شد. یافته‌ نشان می‌دهند تکانه‌های سمت تقاضای بازار، که به سبب رشد اقتصادی جهانی ایجاد می‌شوند، دارای اثر مثبت قوی و معنادار درحالی‌که تکانه سمت عرضه دارای اثر محدود و به لحاظ آماری بی‌معنی بر شاخص سهام پتروشیمی داشته است. نرخ دلار و تورم بر شاخص سهام پتروشیمی اثرات مثبت و معنادار داشته در حالی‌که افزایش حجم نقدینگی اثرات منفی بر شاخص پتروشیمی داشته که متناظر با افزایش تقاضا در بازارهای مالی از جمله ارز، طلا و مسکن و خروج نقدینگی از یازار سهام است. آنالیز حساسیت با ورود متغیر تولید نفت‌ ایران( شاخص تحریمی) ارزیابی شد. نتایج نشان می‌دهند رفتار شاخص سهام پتروشیمی به این متغیر حساس نبوده و تکانه تولید نفت‌ ایران به طور کوتاه‌مدتی بر شاخص سهام پتروشیمی اثر مثبت داشته است. در نهایت، تحریم‌های تحمیلی علیه کشور بر سودآوری صنایع پتروشیمی نه تنها اثر منفی نداشته بلکه با افزایش نرخ دلار و تورم، این صنایع صادرات محور به لحاظ ریالی سودآوری بیشتری را کسب نمودند. به عبارت دیگر، حتی اگر به سبب وجود تحریم‌ها، شرکت‌های حوزه پتروشیمی کاهش صادرات و نیز تخفیف نرخ فروش را تجربه نمایند، سودآوری این صنایع از کانال تسعیر نرخ ارز اثر غالب بر کاهش صادرات داشته است.