تغییرات صفات مورفوفیزیولوژیک و عملکرد آلکالوئیدهای پروانش (Catharanthus roseus L. (G. Don)) در پاسخ به تنظیم‌کننده‌های رشد تحت تنش خشکی

Abstract

شناسه دیجیتال (DOR):<br />98.1000/1735-0905.1399.36.670.102.4.1578.1610<br /><br /> به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی بر پارامترهای رشد، عملکرد، برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و آلکالوئیدهای گیاه پروانش (<em>Catharanthus roseus</em>) تحت تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزارع تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 96-1395 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش خشکی به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح 40% (شاهد)، 60% و 80% حداکثر حد مجاز تخلیه رطوبتی خاک و محلول‌پاشی اسید جاسمونیک (JA) در دو سطح (صفر و 10 میکرومولار) و اسید سالیسیلیک (SA) در چهار سطح (صفر، 0.1، 1 و 10 میلی‌مولار) به‌عنوان عامل‌های فرعی بود. براساس نتایج مقایسه میانگین اثرهای اصلی، تنش خشکی 80% موجب کاهش 36.6 درصدی وزن تر و 25.4 درصدی وزن خشک گیاه نسبت به تیمار شاهد شد. تیمار 10 میلی‌مولار SA موجب افزایش 13.4، 125.5 و 59.6 درصدی به‌ترتیب در صفات ارتفاع، سطح برگ و وزن خشک گل نسبت به شاهد (صفر) گردید. کاربرد JA موجب افزایش 16.3 و 8.6 درصدی به‌ترتیب در وزن خشک گل و وزن تر گیاه شد. نتایج نشان داد بیشترین وین‌کریستین و وین‌بلاستین به‌ترتیب با کاربرد 1 و 10 میلی‌مولار SA بدست آمد. اثر متقابل کاربرد هر دو تنظیم‌کننده رشد گیاهی و تنش خشکی، بیشترین محتوای آلکالوئیدها را نشان داد. بیشترین وین‌بلاستین و وین‌کریستین، تحت تنش شدید خشکی، به‌ترتیب همراه با محلول‌پاشی µM JA10+ mM SA1 و µM JA10+ mM SA10 حاصل شد.