مبادی ادراکی، از عوامل بیرونی و درونی تأثیرات مثبت و منفی می‌پذیرند. بخشی از این تأثیرات باعث اعوجاج و محرومیت از معرفت و بخشی سبب ایجاد نوعی جدید از بصیرت یا تسریع در معرفت می‌شوند.