مطالعه کیفی دلایل و زمینه‌های زباله‌گردی در شهر شیراز

Abstract

امروزه بیش‌تر شهرها به‌ویژه شهرهای پرجمعیت کشور، با پدیده‌ی روبه گسترشی با عنوان «زباله‌گردی» مواجه هستند. زباله‌گردی به معنای جست‌وجو در زباله‌ها و جداسازی مواد قابل بازیافت و فروش آن توسط افراد کم درآمد و فقیر جامعه است. مقاله حاضر، پدیده زباله گردی در شهر شیراز را مورد مطالعه قرار داده است.این پژوهش از نوع کیفی است که با روش نظریه داده بنیاد انجام گرفته است. مشارکت‌کنندگان در مطالعه حاضر، 15 نفر از زباله‌گردان در شهر شیراز هستند که به‌صورت هدفمند به‌عنوان نمونه انتخاب شدند و داده‌های اولیه از طریق مصاحبه‌های عمیق به شیوه نیمه ساختاریافته جمع‌آوری شد.مقوله‌های؛ تحصیلات و مهارت، اعتیاد، سوءسابقه و طلاق به‌عنوان «شرایط زمینه‌ای»، مصرف‌گرایی، تفکیک نکردن زباله از مبدأ، بیکاری، تنگنای معاش، عدم حمایت رسمی و غیررسمی، به‌عنوان «شرایط علّی» و عدم برخورد قانونی، نبود کنترل اجتماعی، وجود جاذبه شغلی و شرافت خودپندار به‌عنوان «شرایط مداخله‌گر» و بی‌نظمی اجتماعی و انزوای اجتماعی به‌عنوان «پیامدها»، دسته‌بندی و حول مقوله محوری «زباله‌گردی» در قالب یک مدل ارائه شد.