بررسی جایگاه حمل‌ونقل دریایی ایران در اقتصاد ایران و عرصه جهانی

Abstract

در این تحقیق به بررسی جایگاه حمل‌ونقل دریایی ایران در صنعت حمل‌ونقل دریایی جهان و در اقتصاد ایران و نقش آن در تحقق اقتصاد مقاومتی پرداخته شده است. حمل‌ونقل دریایی می­تواند در تحقق برخی از بندهای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی مانند افزایش توان رقابت­پذیری در عرصه جهانی، تنوع‌بخشی به مبادی تأمین واردات، شکل‌دهی بازارهای جدید، توسعه پیوندهای راهبردی، مقابله با ضربه‌پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز از طریق انتخاب مشتریان راهبردی، افزایش صادرات گاز، افزایش صادرات پتروشیمی و افزایش صادرات فرآورده‌های نفتی تأثیر محوری داشته باشد. بررسی جایگاه ایران در عرصه بین‌المللی نشان می‌دهد که حمل‌ونقل دریایی ایران دارای بزرگ‌ترین ناوگان حمل‌ونقل دریایی در حوزه خلیج‌فارس است؛ اما شاخص ارتباط حمل‌ونقل دریایی ایران، با وجود افزایش در سال‌های اخیر، پایین‌تر از عربستان، عمان و امارات قرار دارد (رتبه 40 در بین کشورهای دارای مرز ساحلی). نتایج بررسی با توجه به جداول داده-ستانده ارائه شده توسط بانک مرکزی برای سال‌های 1378، 1383 و 1389 نشان می­دهد پیوندهای پسین، پیشین، تنوع پیوندهای پسین و قدرت اشتغال‌زائی صنعت حمل‌ونقل دریایی افزایش پیدا کرده است. در نتیجه این بخش می­تواند جزء بخش­های پیشرو در فرآیند رشد نامتعادل اقتصادی مد نظر قرار گیرد. سهم تولیدات سایر تجهیزات حمل‌ونقل که شامل تولید شناورهای مختلف دریایی نیز می‌شود از کل مصارف حمل‌ونقل دریایی طی سال‌های مورد بررسی دو برابر شده است که نشان از افزایش خوداتکائی در تولید تجهیزات حمل‌ونقل دریایی و گامی در راستای افزایش مقاومت اقتصادی این بخش است.