اثر کاربرد فسفر و زغال زیستی بر فراهمی فسفر، رشد و عملکرد سورگوم تلقیح شده با باکتری‌ حل‌کننده فسفات

Abstract

چکیده به دلیل آهکی بودن خاک‌های کشور ما، فراهمی فسفر برای گیاهان پائین است. به‌منظور بررسی اثرات کاربرد ریزجانداران خاک و زغال زیستی بر فراهمی فسفر، رشد و عملکرد سورگوم و برخی خصوصیات شیمیایی خاک، یک آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. در این تحقیق اثرات دو تیمار تلقیح و عدم تلقیح باکتری حل‌کننده فسفات و دو تیمار مصرف زغال زیستی (صفر و 5/1 درصد وزنی) بر چهار سطح صفر، 25، 50 و 75 میلی گرم بر کیلوگرم P2O5 از منبع سوپر فسفات تریپل، در سه تکرار، مطالعه گردید. نتایج نشان داد که تلقیح باکتری حل‌کننده فسفات و کاربرد زغال زیستی اثر افزایشی معنی‌داری بر حجم ریشه، عملکرد تر و خشک ریشه، وزن تر علوفه و جذب فسفر، نیتروژن و پتاسیم داشت. مصرف فسفر از طریق افزایش ارتفاع و قطر ساقه‌ها موجب افزایش معنی‌دار وزن علوفه گردید. کاربرد فسفر همچنین شوری خاک را افزایش و کربن آلی خاک را کاهش داد اما تلقیح باکتریایی مقدار کربن آلی را افزایش و شوری خاک را کاهش داد. کاربرد زغال زیستی نیز میزان کربن آلی و شوری خاک را افزایش داد اما هیچکدام تأثیر معنی‌داری بر اسیدیته خاک نداشتند. داده‌ها نشان دادند که هر چند کاربرد منفرد زغال زیستی و یا باکتری تأثیر معنی‌داری بر افزایش جذب فسفر داشتند اما کاربرد توام زغال زیستی با فسفر، باکتری با فسفر و همچنین کاربرد توام هر سه با هم از طریق افزایش بیش‌تر جذب فسفر موجب افزایش عملکرد سورگوم شدند به عبارت دیگر زغال زیستی یا باکتری تأثیر مثبتی بر اثر بخشی مصرف فسفر داشتند به طوری که بیش‌ترین ارتفاع بوته‌، علوفه تر و خشک و بیش‌ترین جذب کل فسفر، نیتروژن، پتاسیم و روی از کاربرد توام باکتری حل‌کننده فسفات و زغال زیستی و مصرف 50 میلی‌گرم P2O5 به ازا هر کیلوگرم خاک حاصل گردید.