نقش سطوح مختلف بهره برداری بر شاخص های اقتصادی و انرژی تولید گندم آبی (مطالعه موردی: شهرستان دهلران)

Abstract

به­منظور ارزیابی نقش سطوح مختلف بهره­برداری بر شاخص­های اقتصادی و انرژی تولید گندم آبی در شهرستان دهلران استان ایلام، این مطالعه اجرا و در آن مزارع با مساحت­های 5-1، 10-5 و 15-10 هکتار بررسی شد. روش­نمونه­گیری از نوع طبقه­بندی ساده بود و شاخص­های انرژی شامل نسبت انرژی، بهره­وری انرژی، شدت انرژی، افزوده خالص انرژی و شاخص­های اقتصادی شامل هزینه تولید، ارزش ناخالص تولید، درآمد خالص و نسبت سود به هزینه ارزیابی شد. تجزیه واریانس داده­ها با استفاده از نرم­افزار SPSS و محاسبات اقتصادی با نرم­افزار Excel انجام شد. نتایج تجزیه واریانس داده­ها نشان داد که اختلاف معنی­داری بین تیمارهای مورد بررسی در سطح احتمال یک درصد از نظر شاخص­های انرژی و اقتصادی وجود داشت. ارزیابی شاخص­های انرژی نشان داد که برای مزارع با مساحت 5-1، 10-5 و 15-10 هکتار، شاخص­ نسبت انرژی به­ترتیب برابر با 12/4، 20/5 و 77/5 بود، در حالی­که بهره­وری انرژی به­ترتیب برابر با 17/0، 21/0 و 23/0 کیلوگرم بر مگاژول و شدت انرژی به­ترتیب برابر با 98/5، 81/4 و 44/4 مگاژول بر کیلوگرم به­دست آمد. سهم انرژی­های تجدیدپذیر از کل انرژی ورودی در سطوح مورد بررسی به­ترتیب برابر با 17 درصد، 18 درصد و 19 درصد و سهم انرژی­های تجدیدناپذیر برابر با 83 درصد، 82 درصد و 81 درصد تخمین زده شد. نسبت سود به هزینه نیز برابر با 16/2، 60/2 و 95/2 برآورد شد. نتایج این مطالعه نشان داد که با افزایش سطح زیر کشت، نسبت انرژی، بهره­وری انرژی و نسبت سود به هزینه، افزایش و شدت انرژی و هزینه تولید در هکتار کاهش یافت. بهترین تیمار (سطح زیر کشت) نیز تیمار 15-10 هکتار تعیین شد. بنابراین، به­نظر می­رسد که تدوین و اجرای برنامه­های لازم به­منظور یکپارچه­سازی اراضی، سبب بهبود شاخص­های انرژی و اقتصادی و افزایش بهره­وری در بخش کشاورزی خواهد شد.