مقایسه و نسبت‌سنجی فقه و اخلاق از منظر مبانی و روش

Abstract

علوم و معارف اسلامی از آغاز پیدایش و تأسیس آن به رشته‌ها و علوم مختلف از جمله عقاید، اخلاق، فقه، تفسیر، تاریخ، و... تقسیم گردید و براساس همین تقسیم، هر بخشی از موضوعات و مسائل مورد نیاز در یکی از علوم مورد بحث و پژوهش قرار گرفت و به موضوعات و مباحث آن علم معروف گردید و دیگر علوم از ورود و تحقیق در آن مسائل و موضوعات منع شدند. از جمله این علوم اسلامی می‌توان به دو علم فقه و اخلاق اشاره کردکه از همان آغازین انشعاب علوم اسلامی در میان مسلمانان پدید آمد و هر یک از این دو علم، مسائل و موضوعات خاصی را به خود اختصاص دادند. لکن آنچه قبل از ورود در هر علم و مسائل آن لازم می‌باشد شناخت مبانی و منابع و نیز روش‌هایی است که یک علم از آن بهره گرفته و به دستیابی و تحلیل مسائل و موضوعات خود پرداخته است. این پژوهه به بررسی مقایسه‌ای این دو مؤلفه مهم −مبانی، روش− در دو دانش فقه و اخلاق پرداخته و حدود هر دو را آشکار کرده تا حریم هر یک مشخص شود و از همین‌رو نقاط قوت و ضعف آنها را نمایان کرده است. شایان ذکر است نگارنده با روش تحلیلی−کاربردی و با بهره‌گیری از منابع مکتوب و تراث فقهی و اخلاقی، به تحلیل و نسبت‌سنجی دو علم فقه و اخلاق در ساحت مبانی و روش پرداخته است.