تاثیر نابرابری درآمد بر استطاعت مالی خرید مسکن خانوارهای کم درآمد مناطق کلان‌شهری ایران

Abstract

مسکن از مهم‌ترین و گران ‌قیمت‌ترین دارایی‌های دوران زیست انسان بوده وکالایی است پرهزینه که خرید آن مستلزم برنامه‌ریزی بلندمدت می‌باشد. ﻳﻜﻲ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺑﺨﺶ ﻣﺴﻜﻦ، اﺳﺘﻄﺎﻋﺖ مالی ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎ ﺑﻪ وﻳﮋه ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎی ﻛﻢ‌درآﻣﺪ ﺷﻬﺮی ﺟﻬﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺴﻜﻦ مناسب است. در این مقاله، با ترکیب داده‌های مقطعی هزینه-درآمد خانوار تولید شده توسط مرکز آمار ایران و با ساخت داده‌های شبه پانل، و نیز با داده‌سازی به روش کوهورت و تکرار مقاطع، رفتار خانوارها به مدت 25 سال مورد بررسی قرار می‌گیرد. مطالعه حاضر برای دوره زمانی 1370 تا 1394 و شامل هفت کلان‌شهر تهران، کرج، مشهد، اصفهان، تبریز، شیراز و اهواز می‌باشد که تنها مناطق شهری را در بر می‌گیرد. افراد هدف مورد مطالعه در این طرح، شاغلینی هستند که در فاصله سال‌های 1310 تا 1369 متولد شده‌اند. از آن‌جا که ثروتمندان بیش از تقاضای مصرفی خود سرمایه‌گذاری سوداگرانه در مسکن انجام می‌دهند، این رفتار عملکرد بازار مسکن و تقاضای مؤثر مسکن کم‌درآمدها و میان‌درآمدها را از طریق تشدید نابرابری درآمد تحت تأثیر قرار می‌دهد. نتایج نشان می‌دهد افزایش نابرابری درآمد سرانه خانوارها در کلان‌شهرها اثر منفی و معناداری بر درآمد باقیمانده یا پسماند (مخارج غیر مسکن خانوارها) و بر فضای سرانه دارد. به عبارتی، با افزایش نابرابری درآمد، درآمد پسماند و مساحت سرانه تحت تصرف خانوارها کاهش می‌یابد. نتایج همچنین نشان می‌دهد درآمد دائمی اثر مثبت و معنادار بر استطاعت خرید مسکن دارد و افزایش آن باعث افزایش درآمد پسماند و همین‌طور افزایش مساحت سرانه تحت تصرف خانوار می‌شود.