مبانی معرفتی عناصر فرهنگ عامّه در اشعار کودک و نوجوان

Abstract

شعر کودک و نوجوان از جمله شعرهای مفهومی است که جهت آموزش و آگاهی مخاطبان در آن مضامین متنوع گنجانده شده است. از جملۀ این مضامین، عناصر فرهنگ عامّه است. در این مقاله سعی بر آن است تا به روش توصیفی­ـ تحلیلی، عناصر فرهنگ عامه، که شاعران حوزۀ کودک و نوجوان آن را به عنوان ابزاری برای اهداف تربیتی و اخلاقی و روشنگری آحاد جامعه به کار برده­اند، مورد بررسی و تبیین قرار گیرد. به همین منظور اشعار سه دهۀ اخیر بررسی و عناصر مطرح فرهنگی در این اشعار استخراج شده و اهداف مربوطه مورد تحلیل قرار گرفت. داده­های پژوهش نشان می­دهد که شاعران حوزۀ کودک و نوجوان با کاربرد عناصر فرهنگ مردم علاوه بر ارائۀ تصویری از فرهنگ جامعۀ خود و آموزش مسائل فرهنگی، موجبات حفظ و صیانت فرهنگ و هویت ملی خویش را فراهم آورده­اند. آن­ها نقش هر دو عنصر فرهنگ عامّه (مادی و غیر مادی) را در شناخت و تداوم فرهنگ جامعه ضروری دانسته و با مؤلفه­های فرهنگی، بسیاری از مبانی تربیتی، اخلاقی، روانشناسی و ... را خاطر نشان شده­اند. در واقع کاربرد عناصر فرهنگی توسط شاعران این حوزه رویکرد معرفتی و تربیتی دارد.