مدل‌سازی و تعیین عوامل تأثیرگذار در انتشار گونه Festuca ovina با استفاده از روش آنتروپی حداکثر در مراتع نیمه شمالی استان اردبیل

Abstract

این تحقیق با هدف مدل‌سازی گسترش رویشگاه گونه Festuca ovina با روش آنتروپی حداکثر و تعیین عوامل مؤثر بر انتشار آن در بخش‌های شمالی استان اردبیل انجام شد. 28 سایت انتخاب و در هر سایت 3 ترانسکت و در طول هر ترانسکت 100 متری 10 پلات یک مترمربعی با فاصله ده متر از یکدیگر، برای نمونه‌برداری انتخاب شد. نمونه‌برداری خاک در هر سایت، از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتی‌متری نمونه‌برداری شد. خصوصیات خاک با استفاده از روش‌های آمار مکانی، خصوصیات توپوگرافی با استفاده از مدل رقومی ارتفاع، اطلاعات اقلیمی با استفاده از داده‌های هواشناسی منطقه و سنجه‌های سیمای سرزمین به کمک نقشه کاربری تهیه شد. نقشه پیش‌بینی مربوط به پراکنش گونه F.ovina با استفاده از روش مدل‌سازی آنتروپی حداکثر تهیه شد. نقش عوامل محیطی مؤثر بر پراکنش گونه با استفاده از روش جک‌نایف و منحنی‌های پاسخ بررسی شد. نتایج نشان داد مهم‌ترین شاخص‌های تأثیرگذار در ترجیح رویشگاه گونه F.ovina عامل تغییرات ضریب اندازه لکه (9/30)، ارتفاع (8/23)، پتاسیم عمق دوم (6/18) و آهک عمق اول (3/14) است. شاخص سطح زیر منحنی (AUC) معادل 86/0 به دست آمد که نشان‌دهنده صحت و کارایی متوسط مدل در شناسایی مطلوب‌ترین مناطق پراکنش است. ضریب کاپای حاصل از مقایسه نقشه‌های پیش‌بینی و واقعی مقدار 72/0 به دست آمد که در سطح خیلی خوب است. روش آنتروپی حداکثر می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای پیش‌بینی رویشگاه و مشخص کننده عوامل تاثیرگذار در انتشار گونه F.ovina مورد استفاده قرار گیرد. همچنین این نتایج می‌تواند مورد استفاده کارشناسان و مدیران به‌منظور شناسایی مناطق مستعد انتشار F.ovina به جهت عملیات اصلاحی مورد استفاده قرار گیرد.