تحلیل فضایی شاخص های سالمندی در نواحی شهری و روستایی ایران

Abstract

یکی از مهم_‏ترین موضوعات قرن بیست_‏ویکم مسئلة سالخوردگی جمعیت و پیامدهای ناشی از آن است. هدف از پژوهش حاضر تحلیل فضایی نماگرهای جمعیتی_‏ سالمندان (جمعیت 65 سال و بالاتر) در نواحی شهری و روستایی ایران است. روش مطالعه توصیفی_‏- تحلیلی است و براساس هدف کاربردی است. برای جمع_‏آورى اطلاعات از روش کتابخانه_‏اى و اسنادى استفاده شده است و داده_‏هاى خام مقاله براساس داده_‏های سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1395 است. به_‏منظور بررسى ویژگی_‏هاى فضایى جمعیت سالمند از شاخص_‏های نسبت سالمندی، نسبت وابستگی سالمندی، شاخص سالمندی، و شاخص پیری استفاده شده است. برای تحلیل فضایی شاخص_‏ها از روش_‏های لکه_‏های داغ و خودهمبستگی فضایی موران در محیط نرم_‏افزار Arc GIS استفاده شده است. نتایج نشان می_‏دهد درصد جمعیت سالمند کشور طی دورة 1335 تا 1395 بیش از 5_/1 برابر افزایش داشته است و پیش_‏بینی می_‏شود نسبت جمعیت سالمند به کل جمعیت از 1_/6 درصد در سال 1395 به 4_/20 درصد در سال 1440 برسد. نتایج حاصل از روش لکه_‏های داغ نیز نشان می_‏دهد نواحی شمالی و مرکزی کشور دارای مقادیر بالاتری از شاخص_‏های سالمندی_‏اند و خوشة فضایی داغ را تشکیل داده_‏اند. در حالی که نواحی جنوب شرق، جنوب، و جنوب غرب کشور دارای مقادیر پایین_‏تری از شاخص سالمندی بوده و خوشة فضایی سرد را تشکیل داده_‏اند.