مقاله پژوهشی: ژئوپلیتیک انسانی منطقه شمال شرق کشور مؤثر بر تدوین راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران

Abstract

منطقه شمال شرق کشور به دلیل همسایگی با کشورهای ترکمنستان و افغانستان دارای ویژگی‌های خاص ژئوپلیتیکی است که بدون در نظر گرفتن این عوامل ژئوپلیتیکی ارائه راهبردهای دفاعی مناسب و مؤثر امکان‌پذیر نمی‌باشد، لذا تحقیق حاضر‌ می‌کوشد که به شناسایی یکی از مهم‌ترین عوامل ژئوپلیتیکی مؤثر بر تدوین راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران، یعنی عامل ژئوپلیتیک انسانی بپردازد. این پژوهش ازلحاظ نوع تحقیق، کاربردی – توسعه‌ای است که به روش توصیفی- تحلیلی انجام پذیرفته است. به‌منظور رسیدن به هدف تحقیق از طریق پرسشنامه و به روش نمونه‌گیری تمام شمار از نقطه نظرات 60 نفر از خبرگان لشکری و کشوری و صاحب‌نظران در حوزه جغرافیای سیاسی، به‌ویژه ژئوپلیتیک و راهبرد دفاعی در سطح نیروهای مسلح و منطقه شمال شرق کشور استفاده گردید. داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از روش‌های آماری توصیفی و استنباطی مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار گرفت تا برای سؤالات پژوهش پاسخ مناسبی ارائه گردد. نهایتاً، 18 عامل ژئوپلیتیکی انسانی مؤثر بر تدوین راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران در منطقه شمال شرق کشور شناسایی گردیدند که در قالب عوامل چهارگانه قوت و ضعف و بسترهای فرصت‌آفرین و تهدید زا (2 عامل قوت و 6 عامل ضعف، 3 عامل فرصت، 7 عامل تهدید) برشماری گردیدند.