پیش‌بینی سیل با استفاده از تلفیق تصاویر ماهواره‌ای و مدل بارش-رواناب در مناطق فاقد آمار

Abstract

از مهمترین مسائلی که درمطالعات هیدرولوژی و سیل‌خیزی به آن پرداخته می­شود، برآورد دبی حداکثر سیلاب و تهیه هیدروگراف آن با استفاده از مدل‌های هیدرولوژیکی می‌باشد. امروزه محصولات بارش ماهواره با قدرت تفکیک مکانی و زمانی متفاوت تا حدود زیادی مشکلات و محدودیت‌های رایج در تهیه داده‌های بارش را برطرف کرده‌اند. لذا هدف از این تحقیق بررسی و کاربرد داده‌های بارش ماهواره TRMM به عنوان ورودی مدل‌های هیدرولوژیکی برای شبیه‌سازی سیل در حوضه آبریز قره‌سو می‌باشد. بدین منظور ابتدا مدل مفهومی حوضه در محیط نرم‌افزار HEC-GeoHMS تهیه شده و عملکرد نرم‌افزار HEC-HMS در شبیه‌سازی هیدروگراف سیل مورد ارزیابی قرار گرفت. برای تخمین میزان بارش در قسمت‌هایی از حوضه که فاقد ایستگاه باران‌سنجی بود، از داده‌های ماهواره TRMM استفاده شد. دقت داده­های بارش ماهواره­ای با مقایسه با مقادیر مشاهداتی طی سال­های 2013-2003 بررسی شد. نتایج حاکی از عملکرد مناسب مدل HEC-HMS در برآورد دبی اوج و حجم سیلاب برای حوضه آبریز داشت به طوری‌که اختلاف بین دبی اوج مشاهداتی و محاسباتی کمتر از 7 درصد و اختلاف حجم سیلاب مشاهداتی و محاسباتی نیز کمتر از 10 درصد بود. بررسی تصاویر ماهواره TRMM نشان داد بیشترین همبستگی، بین داده‌های ماهانه با مقادیر ضریب هم‌بستگی 99/0-52/0 بوده و داده‌های بارش روزانه از دقت کافی برخوردار نبودند. هم‌چنین با در نظر گرفتن اثر ارتفاع محل، می‌توان از مقادیر حدی بارش به دست‌آمده از تصاویر ماهواره TRMM با دقت قابل قبول و میانگین خطای کمتر از 20 درصد استفاده کرد.