بررسی اثرات انتخابات پارلمانی عراق در فرایند دولت و ملت سازی: مطالعه موردی انتخابات 2014

Abstract

انتخابات در عراق همواره تحت تأثیر رقابت و چالش‌های داخلی میان بازیگران اصلی این کشور یعنی (شیعیان، سنّی‌ها و کردها) قرار داشته است. در زمان صدام و حاکمیت حزب بعث و پیش از حمله آمریکا به عراق در سال 2003، این اختلافات قومی‌ـ‌مذهبی با پی‌گیری سیاست دولت‌ـ‌‌ملت‌سازی از بالا و با ابزار مشت آهنین دولت بعثی سرکوب می‌شد. پس از بر‌کناری صدام، دیگربار ضعف دولت‌ـ‌ملت‌سازی، همچون آتش زیر خاکستر زبانه کشید و عراق را وارد فاز جدیدی از ناآرامی‌هایی کرد که مشخصه اصلی آن درگیری‌های قومی‌ـ‌‌مذهبی بود. سئوالی که این روزها ذهن بسیاری از کارشناسان خاورمیانه و افکار عمومی را به خود مشغول کرده و در حقیقت سئوال اصلی این مقاله نیز به حساب می‌آید این است که چگونه و چرا حاصل بیش از یک دهه کارکرد ساختار دموکراتیک در عراق به ظهور داعش و بازگشت جنگ‌های فرقه‌ای به این کشور ختم می‌شود؟ فرضیه‌ای که در این مقاله توصیفی‌ـ‌تحلیلی به دنبال اثبات آن هستیم، این است که به‌رغم اختلافات ظاهری انتخابات پارلمانی سال 2014 با ادوار گذشته، همچنان ضعف دولت‌‌ـ‌ملت‌سازی پاشنه آشیل و گره گم‌شده دموکراسی و ناکارآمدی انتخابات این کشور است. براساس یافته‌های این مقاله، تا زمانی که این مشکل به‌صورت ریشه‌ای برطرف نشود، عراق حتی با دارا بودن ساختارهای کاملاً دموکراتیک، قادر نخواهد بود در مسیر دموکراسی گام بردارد.