مناقصه‌های نفت و گاز عراق و آینده بازار جهانی نفت

Abstract

از زمان اشغال عراق توسط آمریکا تاکنون سه دور مناقصه نفتی و گازی در این کشور برگزار شده و دور چهارم آن قرار است در ژانویه 2012 برگزار گردد. براساس این مناقصه‌‌ها، تولید روزانه نفت عراق گفته می‌شود تا سال 2017 به 5/12 و یا حتی 5/13 میلیون بشکه خواهد رسید. گرچه رسیدن به این سقف از تولید از نظر کارشناسان نفتی، بلندپروازانه و غیرواقعی ارزیابی می‌شود. برخی کارشناسان رسیدن به سطح تولید 6 تا 8 میلیون بشکه در روز را به واقعیت نزدیک‌تر می‌دانند. با این حال سئوال مطروحه این است که تبعات چنین بلندپروازی‌هایی برای آینده بازار جهانی نفت و قدرت نسبی شرکت‌های ملی در مقابل شرکت‌های بین‌المللی نفت به چه صورتی قابل تصور خواهد بود؟ وانگهی آیا ترجمان چنین اقداماتی بر حسب آینده سیاسی و رفاه اقتصادی عراق می‌تواند امیدوارکننده باشد؟ نوشتار حاضر بر این باور است که اولاً دست‌یازی دولت عراق به چنین بلندپروازی‌هایی، می‌تواند بیان‌گر نقطه دیگری از سیاست نفتی به لحاظ تاریخی اسیر افراط و تفریط این کشور باشد. ثانیاً در صورت تحقق چنین اقدامات بلندپروازانه‌ای، انتظار می‌رود کاهش بیشتر قدرت نسبی شرکت‌های ملی نفت جهان در مقابل شرکت‌های بین‌المللی نفت و کاهش قیمت‌ نفت و تنزل درآمد و رفاه تولیدکنندگان نفت اوپک را در پی داشته باشد. از نظر سیاستی، پیامدهای چنان اقدامات نه‌چندان هوشمندانه و مدبرانه چه بسا کمتر از تجزیه عراق به معنا و مفهومی مدرن نخواهد بود.