ارزیابی تأثیر ساختارهای فعال بر خطر فرونشست زمین با استفاده از مدل های تصمیم گیری چند متغیره

Abstract

محدوده مورد مطالعه در شمال باختر مرزن آباد، دارای گسل­های شاخصی می­باشد. با توجه به نقش گسل­ها در رخداد زمین لغزش و شکل­گیری فرونشست­ها و به تبع آن، وارد آمدن خسارت به سازه­های سطحی همچون واحد­های صنعتی و شبکه توزیع برق در این منطقه، پهنه­بندی پتانسیل فرونشست و ارزیابی تأثیر ساختار­های تکتونیکی بر میزان فرونشست، مورد بررسی قرار گرفت. پس از تعیین روند و نوع گسل­های موجود در منطقه (گسل­های F1 تا F9)، مشخص گردید که گسل­های F1 تا F5 دارای روند یکسان بوده و خردشدگی در پهنه­های گسلی سبب به وجود آمدن مناطق تراوا شده است. گسل­های F6 و F7 بین واحد­های آهکی ضخیم لایه در دامنه­های شمالی و جنوبی منطقه شکل گرفته­اند. گسل F8 نیز با راستای شمال خاوری-جنوب باختری، دارای برش­های گسلی در پهنه گسلی می­باشد که سبب ناپایداری و لغزش در محل کف جاده در محدوده مورد مطالعه گشته است. گسل F9 از جمله گسل­های با پهنه گسلی عریض می­باشد که خود، متشکل از چندین گسل بوده و موجب ناپایداری ساختگاه در دکل­های خطوط انتقال نیرو و تخریب واحدهای صنعتی در منطقه می­گردد. با مطالعه به روش AHP به منظور تجزیه و تحلیل خطر فرونشست در منطقه مورد مطالعه، چنین نتیجه می­شود که عوامل زمین شناسی از جمله: وجود درزه­ها و شکستگی­های گسلی سبب ایجاد سطوح ضعف در خاک و ناپایداری در منطقه گشته­اند و از طرف دیگر سبب انتقال آب به واحدهای آهکی زیر سطحی شده و حفرات انحلالی را پدید آورده است. پس از برداشت­های صحرایی، تهیه نقشه DEM، نقشه شیب و جهت شیب ، آبراهه­ها و در نهایت، تهیه نقشه پهنه­بندی خطر فرونشست در منطقه تهیه گردید، این نقشه نشان می­دهد که خطر فرونشست در بخش­های جنوبی منطقه نسبت به سایر مناطق، بیشتر می­باشد و سازه­های حساس که در این مناطق قرار گرفته­اند نیازمند جابه­جایی به مناطق امن دارند. با استفاده از مدل­های تصمیم­گیری چند متغییره و تولید لایه­های اطلاعاتی مورد نیاز می­توان در جانمایی سازه­های صنعتی در مناطقی که با خطر فرونشست و زمین لغزه مواجه هستند از احداث سازه­ها در مناطق پر خطر اجتناب نمود. تهیه نقشه­های پتانسیل فرونشست می­تواند به عنوان سندی برای چشم­انداز توسعه مناطق مختلف استفاده شود و در بحث آمایش زمین مورد استفاده قرار گیرد و از خسارت­های جبران ناپذیر احتمالی جلوگیری نماید<strong>.</strong>