پتروگرافی و زمین‌شیمی دولومیت‌های سازند سورمه در منطقه فارس داخلی، جنوب باختری ایران

Abstract

سازند سورمه (توآرسین-تیتونین) کهن­ترین عضو گروه خامی (ژوراسیک زیرین-کرتاسه زیرین) است که در بخش­هایی از مناطق مرکزی و خاور زاگرس رخنمون دارد. در بعضی از نواحی جنوب ایران، ضخامت این سازند تا 1000 متر هم می­رسد و از سه بخش کربناته و دو بخش شیلی تشکیل شده است. بررسی­های پتروگرافی (اندازه و شکل بلورها) و ژئوشیمیایی (C¹³δ و O¹⁸δ و مقدار عناصرMn ,Fe ,Mg ,Sr ,Na و Ca) از بودن چهار نوع دولومیت مختلف در برونزدهای این سازند در منطقه فارس داخلی حکایت می­کند. مجموعه این شواهد نشان می­دهند که دولومیت­های ریزبلور تحت شرایط سطحی (محیط جزرومدی) و انواع با زمینه میکریتی، زین اسبی و سیمان دولومیتی در دفن کم عمق تا عمیق پدید آمده­اند. منبع اصلی تأمین کننده منیزیم دولومیت­های یاد شده به ترتیب آب دریا، دگرسانی کلسیت با منیزیم زیاد، تراکم نهشته­های شیلی و تبدیل کانی­های تبخیری تشخیص داده شده است. محاسبه دمای تشکیل دولومیت­های این سازند نیز بیانگر تشکیل آن­ها در محدوده دمای بین 33 تا 74 درجه سانتی گراد است.