ارزیابی پتانسیل آلودگی و آنالیز حساسیت آب زیرزمینی در آبخوان خاتون‌آباد با استفاده از مدل دراستیک مبتنی بر GIS

Abstract

منطقهموردمطالعه،دشت خاتون‌آباد در استان کرمان و 40 کیلومتری شرق شهربابک می‌باشد. دراینتحقیق باتوجه به ویژگی‌های هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی آبخوان دشت خاتون‌‌آباد، آسیب‌پذیری این آبخوان در برابر عوامل آلاینده پهنه‌بندی شده است. به این منظور از مدل دراستیک و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) جهت پردازش و تجزیه و تحلیل کیفی آبخوان استفاده شده است. نام مدل دراستیک از حروف اول پارامترهای مؤثر در ارزیابی آلودگی سفره آب زیرزمینی گرفته شده است. این پارامترها شامل: عمق سطح ایستابی، شبکه تغذیه، جنس سفره، نوع خاک، شیب توپوگرافی، منطقه غیراشباع و هدایت هیدرولیکیاشباع می‌باشد که بصورت هفت لایه در نرم‌افزار Arc View تهیه شدند و با وزن‌دهی و رتبه‌بندی و تلفیق هفت لایه فوق، شاخص دراستیک برای کل منطقه بین 91 تا 155 برآورد گردید. در نهایت، با طبقه‌بندی نقشه شاخص دراستیک به چهار کلاس بدون ریسک، آسیب‌پذیری کم، آسیب‌پذیری متوسط و آسیب‌پذیری شدید، نقشه آسیب‌پذیری آبخوان نسبت به آلودگی تهیه گردید. جهت صحت‌سنجی مدل تهیه شده از یون نیترات استفاده شد. با انطباق نقاط غلظت نیترات بر روی نقشه شاخص دراستیک، مشخص گردید که هیچ یک از نقاطی که دارای نیترات بالا هستند در محدوده با استعداد آلودگی کم قرار نگرفته است که این می‌تواند دقت و صحت مدل را مورد تأیید قرار دهد. از نظر وسعت نیز حدود 30 درصد از منطقه مورد مطالعه در محدوده آسیب‌پذیری کم و 70 درصد باقیمانده در محدوده آسیب‌پذیری متوسط قرار می‌گیرد. محدوده آسیب‌پذیری متوسط در قسمت‌های وسیعی از شمال غربی، غرب و مرکز را در بر می‌گیرد و این قسمت‌ها برای جلوگیری از آلودگی آب‌زیرزمینی منطقه باید مراقبت و کنترل بیشتری شود. <em> </em>