بهبود جوانه‌زنی بذور فندق (Corylus avellana L.) با استفاده از شرایط درون‌شیشه‌ای

Abstract

فندق یکی از مهم‌ترین محصولات خشکباری جهان است و ایران مقام هشتم را در تولید جهانی این محصول دارد. تولید گیاه فندق از طریق بذر جهت برنامه‏های اصلاحی، معمولاً به‌دلیل پوسته چوبی و خواب بذر به‌ندرت صورت می‌گیرد. کشت درون‌شیشه‌ای بذور می‌تواند روش مناسبی جهت تکثیر فندق در مدت زمان کوتاه و نیز تولید پایه‌های بذری اصلاح شده باشد. برای این منظور، در این پژوهش اثر نور (تاریکی و تاریکی- روشنایی)، پیش‌تیمار (سرما و اسیدجیبرلیک)، حالت کشت بذر (بذر کامل و بذر نیمه)، و نوع محیط‌کشت (MS, MS, WPM, RMS)، روی صفات درصد جوانه‌زنی، طول ریشه و ارتفاع نوساقه بررسی شدند. نتایج نشان داد که جوانه‏زنی بذور فندق تنها در تاریکی صورت گرفته و اعمال پیش‌تیمار سرمایی، در دمای C° 7- به‌مدت یک هفته و سپس کشت بذر نیمه در محیط کشت MS، بیشترین میزان جوانه‌زنی بذر را داشت، در حالی‌که بیشترین طول ریشه (cm 8/10) از طریق کشت بذر کامل در محیط‌کشت MS بدون پیش تیمارهای سرمایی و اسیدجیبرلیک حاصل شد. بلندترین ارتفاع نوساقه (cm 9/6) نیز از طریق کشت بذر کامل در محیط‌کشت RMS بدون پیش تیمار بدست آمد. در این پژوهش همچنین، جوانه‌زنی در شرایط درون‌شیشه‌ای با شرایط کشت در گلدان مقایسه شد و نتایج نشان داد که شرایط درون‏شیشه‌ای با 6/56% جوانه‏زنی، نسبت به شرایط برون‏شیشه‏ای با 33/3% جوانه‏زنی، به‌طور بسیار معنی‌داری موجب بهبود جوانه‌زنی فندق شده است.