بررسی تأثیر هورمون و کانامایسین روی کالوس‌های گیاه دارویی شقایق (Papaver somniferum)

Abstract

گیاه شقایق(Papaver somniferum L.) یکی از قدیمی­ترین گیاهان دارویی است که بواسطه بیوسنتز و ذخیره آلکالوئیدهای بنزیل ایزوکوئینولی دارای اهمیت خاص می­باشد. به‌منظور بهره‌برداری­های زیست‌فناروانه از این گیاه بایستی بهینه‌سازی‌های لازم مثل کشت بافت و تراریختی ژنتیکی صورت گیرد. از میان عوامل مؤثر در تراریختی عامل گزینشگر و برهمکنش آن با سایر عوامل از اهمیت خاصی برخوردار است. به‌منظور بررسی تحمل کالوس­های این گیاه نسبت به گزینشگر کانامایسین، در مرحله کالوس‌زایی سه آزمایش مجزا روی سه نوع ریز نمونه هیپوکوتیل، کوتیلدون و ریشه طراحی شد. آزمایش­های مربوط به کالوس‌زایی به‌صورت فاکتوریل با عامل‌های محیط‌کشت پایه در دو سطحB5 و MS و تنظیم‌کننده­های رشد در دو سطح 1 میلی­گرم در لیتر 2,4- D و 5/. میلی­گرم در لیتر 2,4- D + 5/. میلی­گرم در لیتر BA در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با هشت تکرار انجام شد. نتایج مقایسه میانگین، بالاترین درصد کالوس‌زایی را در محیط‌کشت B5 نشان داد. در مرحله جنین­زایی نیز دو آزمایش فاکتوریل (با سه عامل محیط پایه، هورمون و کانامایسین) با هشت تکرار در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی اجرا شد. نتایج بیشترین جنین­زایی و باززایی جنین­ها را از کالوس­های به‌دست آمده از ریزنمونه هیپوکوتیل در محیط کشت B5 حاوی 1 میلی­گرم در لیتر 2,4- D و در سطح 25 میلی­گرم در لیتر کانامایسن را نشان داد.