تعیین تعداد ژن¬های مقاومت به عامل بیماری زنگ سیاه گندم(Puccinia graminis f.sp. tritici)، نژاد Ug99 در دو رقم گندم

Abstract

بیماری زنگ سیاه یکی از بیماری­های مهم گندم در دنیا می­باشد. میزان خسارت بیماری در ارقام حساس 100-70 درصد گزارش شده است. بهترین روش اقتصادی کنترل بیماری زنگ استفاده از ارقام مقاوم می­باشد. در این تحقیق دو رقم گندم نان پس از تأیید مقاومت به بیماری زنگ سیاه ­نژاد Ug99 به نام­های پارسی و سیوند با لاین حساس موراکو تلاقی یافتند و بذور هیبرید تهیه گردید. گیاهان نسل F1 و F2 به شکل تک­بوته در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج برداشت و نهایتاً بذور نسل F3 حاصل شدند. ارزیابی جمعیت F3 در ایستگاه تحقیقاتی ناجورو - کنیا با استفاده از پاتوتایپ TTKST زنگ سیاه که به اختصار Ug99 نامیده می­شود و بر روی گیاهان حامل ژن­های Sr31 و Sr24 بیماری­زایی داشت با ایجاد آلودگی انجام شد. جمعیت F3 در سه گروه مقاوم، تفرق یافته و حساس دسته­بندی شدند. نتایج حاصله این تحقیق، نشان­دهنده­ی تفرق صفت مقاومت با حضور دو ژن مقاومت مؤثر نسبت به پاتوتایپTTKST بیماری زنگ سیاه برای هر دو رقم پارسی و سیوند بود. از آنجایی­که به وضوح مارکر فیزیولوژیکی سیاه شدن ساقه و گلوم (PBC) در رقم پارسی و جمعیت F3 آن مشهود بود و این مارکر فیزیولوژیکی پیوسته (لینک) با ژن مقاومت Sr2 می­باشد، می­توان چنین نتیجه­گیری کرد که یکی از ژن­های مؤثر در رقم پارسی مربوط به ژن Sr2 و یک ژن دوم ناشناخته مؤثر در مرحله گیاه کامل بر می­گردد.