گونه شناسی نهاد آمبودزمان: رهیافتی بر بازشناسی آمبودزمان اصیل

Abstract

<em>در این پژوهش سعی می شود با روش توصیفی- تحلیلی انواع آمبودزمان­های اصیل در سطح ملی مورد مطالعه قرار گیرد و آن­گاه به بررسی نهادهای دیگری پرداخته </em><em>شود </em><em>که ذیل عنوان کلی «شبه­آمبودزمان» یا «آمبودزمان­مانندها» طبقه­بندی می­شوند. تنوع و گستردگی این نهاد در اقصی نقاط جهان به این دلیل است که ایده آمبودزمان در برخورد و تعامل با فرهنگ­های مختلف دچار فراز و نشیب­های بسیاری شده است و به دلیل انعطاف­پذیری بسیار، خود را با اقتضائات هر جامعه منطبق کرده و اشکالی متفاوت و گاهی متناقض یافته است. نوشتار پیش‌رو، با هدف نیل به یک مفهوم صحیح و منقح از ایده آمبودزمان و پس از مطالعه و بررسی انواع نهادهای آمبودزمانی به این نتیجه می‌رسد؛ صرفا تأسیسی را می­توان ذیل عنوان آمبودزمان اصیل دسته‌بندی کرد که از پشتوانه قانونی بویژه قانون اساسی برخوردار باشد و مقامات آن با اکثریت­های خاص پارلمانی نصب و عزل شوند و به پارلمان یا رئیس جمهور و یا مردم پاسخگو باشند. به بیان بهتر، آمبودزمان­های کلاسیک و ترکیبی را می­توان در زمره آمبودزمان­های اصیل به شمار آورد.</em>