تدوین الگوی انتخاب حسابرس مستقل در ایران

Abstract

<strong>هدف: </strong>حسابرسان مستقل، در اعتباردهی به‎صورت‌های مالی و انتشار اطلاعات حسابداری شرکت‌ها، نقش بسزایی دارند. انتخاب حسابرس مستقل، مهم‌ترین تصمیم سهام‌داران برای اعتباربخشی به‎صورت‌های مالی است. در این پژوهش به تدوین الگوی انتخاب حسابرس مستقل در ایران پرداخته می‌شود. در این راه، تلاش شده است تا از دیدگاه عوامل مؤثر بر این موضوع که در وهله نخست حرفه حسابرسی، سپس مؤسسه‌های حسابرسی و در نهایت صاحب‌کاران را شامل می‌شود، الگوی کامل و همه‌جانبه‌ای از انتخاب حسابرس مستقل ارائه شود. <strong>روش: </strong>روش پژوهش از ﻟﺤﺎظ ﻫﺪف در گروه پژوهش‌های اﻛﺘﺸﺎﻓﻲ، از ﺟﻨﺒﻪ ﺟﻤﻊ‌آوری داده‌ﻫﺎ در دسته پژوهش‌های کیفی و از ﺣﻴﺚ نتیجه در زمره پژوهش‌های توسعه‌ای قرار می‌گیرد. ﺑﺮ اﺳﺎس روش‌ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﻴﻔﻲ و با استفاده از نظریه برخاسته از داده‌ها، ﭘﺲ از ﺟﻤﻊ‌آوری اطلاعات از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ، داده‌ها به سه صورت ﺑﺎز، محوری و گزینشی ﻛﺪﮔﺬاری ﺷﺪﻧﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ الگوی ﭘﮋوﻫﺶ ﻃﺮاﺣﻲ شد. <strong>یافته‌ها: </strong>بر اساس رهیافت نظام‌مند در نظریه برخاسته از داده‌ها، الگوی انتخاب حسابرس مستقل همراه با مؤلفه‌های توضیح‌دهنده آن، یعنی شرایط علّی، شرایط بستر، راهبردها، عوامل مداخله‌گر و پیامدها، تبیین شد. <strong>نتیجه‌گیری: </strong>در تدوین الگوی انتخاب حسابرس، انگیزه‌های صاحب‌کار برای انتخاب حسابرس، جزء شرایط علّی شناسایی شده است که این انتخاب در بستری از وضعیت کلان اقتصادی و وضعیت عمومی بازار سرمایه صورت می‌گیرد. راهبردهای انتخاب حسابرس نیز، اَشکال و روش‌های مختلف انتخاب است که به دو دسته قانونی و واقعی انتخاب دسته‌بندی می‌شود. از عوامل مداخله‌گر مهم و مؤثر بر این راهبردها، می‌توان به ویژگی‌های تأثیر‎گذار مؤسسه حسابرسی، الزامات نشئت‌گرفته از قوانین، ارتباطات و شناخت بین صاحب‌کار و حسابرس و حق‌الزحمه حسابرسی اشاره کرد. در این الگو، راهبردهای بسیار مهم برای انتخاب حسابرس نیز عبارت‌اند از انتخاب حسابرس بر اساس ارتباطات، شناخت متقابل، جست‌وجوی ساده، منافع مالی و برگزاری مناقصه که می‌تواند پیامدهایی در سطح شرکت، بازار سرمایه و در سطح کلان اقتصاد به همراه داشته باشد.