رقابت در بازار محصول، معاملات با اشخاص وابسته و بهای خدمات حسابرسی

Abstract

معاملات با اشخاص وابسته ممکن است ناقض فرض متعارف‎بودن معاملات بازار شود و به خدشه‌دار شدن قابل ‌اتکا بودن و بیان ‌صادقانۀ داده‌های حسابداری بینجامد و متعاقب آن، ریسک تجاری مشتریان را که توسط حسابرس ارزیابی شده، افزایش بخشد. بنابراین چنین معاملاتی، احتمالاً موجب افزایش بهای خدمات حسابرسی خواهد شد. از طرفی، هزینه‌های حسابرسی برای شرکت‌هایی که با اشخاص وابسته معامله دارند، کمتر خواهد بود؛ زیرا حسابرسان در بررسی این‌گونه معاملات نسبت به معاملات با اشخاص ثالث با دشواری کمتری مواجه می‌شوند. پژوهش حاضر برای فراهم آوردن شواهدی در خصوص تأثیر معامله با اشخاص وابسته بر بهای خدمات حسابرسی انجام گرفته است. افزون بر این، اثر تعاملی رقابت در بازار محصول بر رابطۀ بین معاملات با اشخاص وابسته و بهای خدمات حسابرسی بررسی شده است.برای آزمون فرضیه‌های پژوهش از داده‌های مربوط به 112 شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دورۀ زمانی 1394- 1386 استفاده شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه‎ها با بهره‎مندی از الگوی رگرسیون چندمتغیره و داده‌های ترکیبی انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان می‌دهد میان معاملات با اشخاص وابسته و بهای خدمات حسابرسی رابطۀ مثبت و معناداری وجود دارد و رقابت در بازار محصول، موجب کاهش این رابطه نمی‌شود