پیشوند فعلی /bv/ در گذشتۀ سادۀ گیلکی از تکوین تا تصریف

Abstract

در اغلب گونه‌های گیلکی، فعل‌های «گذشته ساده» پیشوندی تصریفی (/-bv/) دارند که اکثر منابع نحوی گیلکی یا آن را وند وجه دانسته و یا کلاً از پرداختن به نقش آن سر باز زده‌اند. با برافتادن این پیشوند از گذشتۀ ساده، غالباً فعل به گذشتة استمراری تبدیل می‌شود. در این تحقیق نشان داده خواهد شد که وند مزبور، وند وجه، زینت یا زائد نیست و نمودنما محسوب می‌شود. این وند در گیلکی، با توجه به ملاحظات تاریخی و تحولاتِ صورت‌پذیرفته، اساساً تصریفی نیست، بلکه به‌تدریج به سوی تصریفی و دستوری‌‌شدگی گام برداشته‌است. بر این اساس، فرایند فوق، گذشتۀ ساده را از لحاظ صوری به سوی نشان‌داری سوق داده‌است و این در حالی است که فعل مزبور در روزگاران پیشین مقوله‌ای نشان‌دار نبوده‌است. بنابراین می‌توان گفت که ارزش‌های نشان‌داری به لحاظ تاریخی و برپایۀ تحولات تدریجی، ممکن است تغییر نمایند.