سبکِ زبانِ زنانه در خاطرات تاج‌السلطنه

Abstract

تحلیل سبکی آثار زنانه با ابزارهای دقیق زبان­شناسی برای دست­یابی به مشخصه­های نثر زنان و درنهایت نقد علمیِ این آثار، از اهداف مهم سبک­شناسی زنانه است. این مقاله سعی دارد با مطالعۀ سبک­شناختی خاطرات تاج­السلطنه که یکی از آثار مهم نثر زنانۀ درباری در دورۀ قاجار است، ویژگی­های زنانۀ این اثر را شناسایی کند. نشانداری واژگان، کاربرد فراوانِ صورت­های بیانگر زبان همچون صفت و قید، صورت‌های مبهم و غیرصریح زبان و تشدیدکننده‌ها، کاربرد منادا و جملات معترضه و دعایی، صورت­های خلاف قواعد دستور زبان فارسی و جملات ناتمام، تأثیر عوامل غیرخطی زبان، ساده‌نویسی، جزئینگری، بیان احساسات و ازتن­نویسی. شرایط فردی و اجتماعی نویسنده موجب شده‌است تا برخی ویژگی­های زنانه در این اثر دیده نشود. همچنین به سبب سطح بالای تحصیلات نویسنده، درصد قابل‌­ملاحظه­ای از کاربرد جملات پیچیده مشاهده می‌شود و به دلیل موقعیت برتر خانوادۀ وی، وجهیت در سطح بالا است.