عناصر و مضامین ترسایی در شعر شاملو

Abstract

از میان عناصر تلمیحی شعر فارسی، مضامین آیین مسیحیت به انگیزه‌های گوناگون همواره مورد توجه شاعران بوده‌است. در شعر معاصر فارسی نیز کاربرد این عناصر و مضامین چشمگیر است و ازجمله احمد شاملو با کاربردی دیگرگون بیش از دیگران از آنها استفاده کرده‌است. این شاعر به سبب مطالعۀ عمیق و پیگیر متون گذشته (به‌ویژه متون نثر دینی، تاریخی و اسطوره‏ای)، مطالعۀ آثار ادبی جهان مسیحیت، نگاه متکثر فرا‏‏ ایرانی- فرا اسلامی و نیز آشنایی و ازدواج با خانم آیدا سرکیسیان، انس و آشنایی عمیقی با آموزه‌ها و مسائل مسیحیت پیدا کرد و در 25 شعر مهم و شاخص خود به طرح این موضوعات پرداخت. استفاده‌های شاملو از این موضوعات، عمدتاً مطابق متون و منابع مسیحی است. او کوشیده‌است از تلمیحات و مضامین تاریخی و دینی مسیحیت به گونه‌ای روزآمد و نمادین استفاده کند. از سوی دیگر، توجه به این عناصر و موضوعات در ساخت واژگان و بافت جملات و گسترش ظرفیت فرهنگی، تاریخی، اسطوره‏ای و اجتماعی شعر او تأثیر بسیار داشته‌است.