استعمارستیزی قوم بختیاری با تکیه بر "رستاخیز مسجدسلیمان" از داراب افسربختیاری

Abstract

در سال ١٢٨٧ کشف نفت و تأسیس اولین چاه خاورمیانه در سرزمین بختیاری­ نشین مسجدسلیمان زمینۀ حضور بیشتر استعمار انگلیس را در این منطقه فراهم آورد. گرچه عشایر ساده ­دل بختیاری، در ابتدا به عنوان نیروهای انسانی این تأسیسات مشغول به کار شدند اما با ذکاوت و هوش خود خیلی زود دریافتند که برای اهداف استعمارگران به بیگاری گرفته شده­ اند. حس تملّک به نفتی که از سرزمین‌های اجدادی آن‌ها می­ جوشید، عِرق وطن ­پرستی و عدم وفاداری آنان به حکومت پهلوی و بی‌اعتمادی به استعمارگران را در آنان تقویت می ­کرد. این مقاله با رویکردی جامعه­ شناختی به بررسی جنبه­ های استعمارستیزی در شعر گویشی «رستاخیز مسجدسلیمان» می­ پردازد که در میان قوم بختیاری از جمله اشعار محبوب به شمار می­ رود. نتایج این پژوهش در این موارد خلاصه می­ شود: انتقاد از حضور استعمار و چپاول نفت از زمین­های اجدادی آنان، انتقاد از بی­ عدالتی کارفرمایان استعمارگر در برخورد با بومیان، انتقاد از نسل خودباخته و انتقاد از حکومت پهلوی.