بررسی برخی فرایند‌های واجی در گویش دارابی

Abstract

مقالۀ حاضر به توصیف و تحلیل برخی از مهم­ترین فرایندهای واجی گویش دارابی در شهرستان داراب در چارچوب واج شناسی خودواحد می­پردازد. در جمع­آوری داده­ها و اطلاعات این گویش، از چند تن از گویشوران بومی و متون مکتوب استفاده شده­است. روش پژوهش توصیفی _ تحلیلی و از نوع همزمانی است .همگونی و ناهمگونی، حذف، تضعیف، قلب و ابدال از فرایندهایی­اند که در این مقاله تحلیل و بررسی شده­اند. در این گویش، در محیط بعد از واکه یا پایان کلمه، برخی از تقابل­ها از بین می­رود، ولی تقابل همخوان در محیط آغاز کلمه و آغاز هجا حفظ می­شود. در همگونی بین /<strong>f</strong>/ و / <strong>s</strong>/ که از نوع کامل است، همخوان / <strong>t</strong>/ با همخوان قبل از خود در ویژگی پیوسته­بودن همگون می­شود. در ناهمگونی بین /<strong>n</strong>/ و همخوان­های /<strong>s</strong>/ و <strong>/</strong><strong>z</strong>/ همخوان / <strong>n</strong>/ قبل از همخوان لثوی به/ <strong>m</strong>/ تبدیل می­شود. در فرایند قلب، جابجایی همخوان­ها صورت می‌پذیرد.‌ در تناوب بین/ <strong>b</strong>/ و / <strong>v</strong>/ همخوان / <strong>b</strong>/ قبل از واکۀ کشیده، تبدیل به سایشی واکدار/<strong>v</strong>/ می­شود. در حذف همخوان­های پایانی صرفأ علت سهولت در تلفظ مؤثر است­.