قهرمان و ضد قهرمان در حماسۀ «رستم‌نامۀ‌» الماس‌خان کَندوله‌ای کرمانشاهی

Abstract

<em>الماس‌خان کَندوله‌ای کرمانشاهی</em> از شاعران حماسه‌سرای بومی و محلی است که داستان‌های حماسی و غنایی فراوانی را به زبان کردی گورانی سروده‌است و یکی از این منظومه‌های حماسی، «رستم‌نامه» است که شرح نبردهای سپاه ایران به سپهسالاری رستم با سپاه دیوان به سرکردگی زنون جادو می‌باشد. این مقاله با هدف تبیین و تحلیل شخصیّتقهرمان و ضد قهرمان در حماسۀ «رستم‌نامۀ‌» به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و نتایج آن نشان می‌دهد که قهرمانان و ضد قهرمانان در این منظومۀ حماسی اگر چه در نبردهای فیزیکی و تن به تن و نیز بهره‌گیری از ابزارهای نبرد و شیوه‌های جنگاوری شیوه‌ای تقریباً یکسان دارند و در نبردها با یکدیگر همبری می‌کنند؛ امّا هدفی دوگانه دارند، چنان که قهرمان با تکیه بر نیرویی اهورایی و آنسری برای احیای منش، دادگری، سخاوت، رادمردی و شهامت می‌جنگند که نیاز جامعۀ بشری در همۀ دوران‌هاست، امّا ضد قهرمان نمایندۀ اهریمنی، تاریکی، بدمنشی، فریب، دشمنی و ... است. هم‌چنین شاعر گاهی در شخصیّت قهرمان و یا ترسیم عملکرد او در نبرد و غیر آن، خواسته‌های خود را به نمایش می‌گذارد و گویی قهرمانان این داستان حماسی، وسیله‌ای و پوششی برای بیان دیدگاه‌های بشردوستانۀ الماس‌خان کندوله‌ای و یا نوع بشر است که این گونه افسانه‌ها و داستان‌های حماسی و آیینی از ذهن و زبانش تراویده‌است.