فرجام‌شناسی انسانی در تفکر قبالای

Abstract

اعتقاد به آخرالزمان و فرجام جهان و انسان یکی از مؤلفه‌های سنت‌های دینی است. در مکتب عرفانی یهود، یعنی قبالا، نیز اعتقاد به فرجام امور، در دو حوزه انسانی و کیهانی، بسیار پررنگ است؛ در فرجام‌شناسی انسانی این مکتب، انسان‌ها کالبدهای معنوی خاصی موسوم به نِفش‏، روئح و نِشامه دارند که هر کدام اقتضائات خاص خود را دارد و بر این اساس تأکید شده که حیات آدمیان پس از مرگ منقطع نشده و آنها در عوالم مختلفی با درجات متفاوت، به زندگی خود ادامه می‌دهند. انسان‌ها پس از مرگ مورد داوری خداوند قرار می‌گیرند و بر حسب اعمال نیک و بدشان به بهشت یا دوزخ می‌روند. در برخی متون قبالا به تناسخ نیز اشاره شده؛ بدین‌ترتیب که بُعد معنوی انسان بدکار پس از مرگ دوباره به این عالم بازخواهد آمد. فرآیند بازگشت‌های متوالی آن‌قدر ادامه می‌یابد که او نسبت به سفیروت (صفات الاهی) معرفت کافی کسب کند.